Om te testen of een natuurlijke oeverversterking een goed alternatief is voor een stalen damwand, is er eind maart een zogenaamde ‘bezwijkproef’ aan de Westfriesche Vaart tussen Middenmeer en Medemblik. De stevigheid wordt dan getest door druk op de oever uit te oefenen. De biodynamische oever is een samenwerking tussen de provincie Noord-Holland, aannemerscombinatie Beens-Hakkers en de TU Delft.
Provincie Noord-Holland wil meer gebruik gaan maken van natuurlijke opties bij de beschoeiing van een oever. Meestal gebruikt men stalen damwanden, maar de provincie heeft, in samenwerking met TU Delft, een biodynamische oever ontwikkeld. Dit betekent dat hier inheemse planten groeien die lange en sterke wortels in de grond hebben, die in de loop van de jaren de oever stevig bij elkaar houden. Het is een natuurlijke oplossing die geen erosie geeft, waardoor de waterkwaliteit ook verbetert. Daarnaast is deze werkwijze goedkoper en bespaart het CO2-uitstoot. Aannemerscombinatie Beens-Hakkers heeft de aanleg van de biodynamische oever uitgevoerd.
Nulmeting zonder planten
Een zachthouten damwand moet de oever extra ondersteuning geven. Het deel van deze wand dat boven de watergrens staat, lost in een aantal jaar op. Tegen die tijd is het wortelstelsel van de planten genoeg ontwikkeld om de grond van de oever stevig bij elkaar te houden. Op dit moment zijn de planten op de pilotlocatie nog niet ver genoeg ontwikkeld. De eerste bezwijkproef wordt uitgevoerd op een stuk oever zonder beplanting en telt als een nulmeting.
Bezwijkproef
Tijdens de bezwijkproef wordt de druk op de oever en de zachthouten damwand geleidelijk opgevoerd, tot het moment dat deze bezwijkt. Dit gebeurt door de grond achter de damwand te ‘verzadigen’ met water. Dit betekent dat alle ruimtes in de grond en tussen de zandkorrels opgevuld worden met water. Hierdoor wordt de grond, die als het ware tegen de houten damwand leunt, zwaarder en komt er meer druk op de damwand te staan.
Welke planten zijn geschikt?
Het is nog niet duidelijke welke soorten planten het meest geschikt zijn voor de biodynamische oever. Op dit moment zijn diverse, inheemse plantensoorten met lange wortels aangebracht. Het terrein van de pilot is daarom verdeeld in meerdere vakken. Elk vak heeft een andere beplanting. Zo kunnen verschillen tussen de plantensoorten bepaald worden. Zorgen de wortels van de ene plantensoort bijvoorbeeld voor sterkere oevers dan de andere soort? Als deze natuurlijke vorm van oeverversterking goed werkt, kan het ingezet worden in plaats van hardhouten of stalen damwanden.
Meer bezwijkproeven volgen
De komende jaren worden meerdere bezwijkproeven uitgevoerd in de vakken waar de beplanting groeit. Door de resultaten van de bezwijkproeven met en zonder begroeiing met elkaar te vergelijken, kunnen de onderzoekers bepalen hoe sterk de oever wordt dankzij het wortelstelsel van de planten. De uitkomsten van deze proeven vergelijken ze met de voorspellingen en berekeningen die de TU Delft vooraf heeft gemaakt.
