Dijken waarvan de ondergrond is opgebouwd uit getijdenzand (zand afgezet in een getijdengebied) bieden meer weerstand tegen ‘piping’ dan dijken op rivierzandafzettingen, blijkt uit het onderzoeksproject in de Hedwigepolder in Zeeland. Als deze nieuwe inzichten worden meegenomen bij dijkversterkingsprojecten, is de kostenbesparing minimaal 160 miljoen euro. Bij het project Geervliet – Hekelingen van waterschap Hollandse Delta vervalt de opgave van 8,2 kilometer dijk volledig. Over circa 92 kilometer zijn minder ingrijpende maatregelen nodig.
Het onderzoeksproject in de Hedwigepolder keek naar de sterkte van een dijk tegen piping en verschillende zandafzettingen. Piping is een ongewenste vorming van kanaaltjes onder de dijk. Het water in deze kanaaltjes neemt zandkorrels mee en beïnvloedt dan de stabiliteit van de dijk. Veel dijken worden afgekeurd door piping.
Voor het onderzoeksproject in de Hedwigepolder werd bij de beoordeling van de sterkte van een dijk tegen piping gebruik gemaakt van een rekenmodel gebaseerd op rivierzand zonder kleideeltjes. Met als sluitstuk de pipingproeven in de Hedwigepolder, toonde het onderzoek aan dat getijdenzand minimaal 40% sterker is. Het project, dat 5 miljoen euro kostte, is uitgevoerd door waterschap Hollandse Delta, het Hoogwaterbeschermingsprogramma, Fugro en Deltares.
Expertise Netwerk Waterveiligheid
Het project geeft concrete aanbevelingen voor hoe de extra sterkte van getijdenzand meegenomen kan worden in de praktijk. Het Expertise Netwerk Waterveiligheid (ENW) heeft de voorgestelde aanpak beoordeeld en adviseert deze toe te passen. “Binnen dit project zijn we klein begonnen met laboratoriumonderzoek op kleine schaal en dit hebben we daarna uitgebouwd tot meerdere unieke veldproeven. Het project was vooral succesvol doordat we veel verschillende kennis hebben samengebracht. Ik vind het mooi om te zien dat de resultaten nu direct in de praktijk toegepast kunnen gaan worden. Dit is waar je het als onderzoeker allemaal voor doet”, zegt geoloog Marc Hijma bij Deltares.
Kostenbesparing: ruim 160 miljoen euro
De opgedane kennis en inzichten uit de proef in de Hedwigepolder kunnen worden gebruikt voor de beoordeling en versterking van dijken in heel Nederland, maar ook in andere landen in gebieden met vergelijkbare afzettingen, zoals in België, Duitsland en de Mississippi-delta. Een grote besparing is te verwachten bij waterschap Hollandse Delta omdat er in het beheergebied, ten opzichte van andere waterschappen, veel getijdenafzettingen met piping voorkomt. In totaal wordt dankzij de grotere stabiliteit van dijken op getijdenzand maar liefst minimaal 160 miljoen euro bespaard, als deze inzichten bij toekomstige projecten worden meegenomen. Ook omwonenden hebben dan minder overlast van dijkversterkingsprojecten en het milieu wordt minder belast.
Hoogwaterbeschermingsprogramma
Erik Wagener, algemeen directeur van het Hoogwaterbeschermingsprogramma: “Dijkversterking drijft op innovatie. Nederland staat voor de grootste waterveiligheidsoperatie sinds de Deltawerken. Innovaties als deze maken het verschil bij het behalen van onze dijkversterkingsopgave in Nederland, want werken aan waterveiligheid is nooit af. Waterschap Hollandse Delta, Fugro en Deltares hebben ontzettend belangrijk werk verricht.”