De Community of Practice Afvalwaterprognoses van STOWA heeft een tool ontwikkeld waarmee waterschappen en gemeenten kunnen zien hoeveel water onbedoeld in de riolering komt. De noodzaak om de bronnen van het zogeheten rioolvreemd water in kaart te brengen neemt toe, stelt Rien de Ridder, lid van de CoP en werkzaam bij waterschap Zuiderzeeland. “De grens van het afvalwatersysteem komt in zicht.”
De Community of Practice Afvalwaterprognoses van STOWA en Samen Werken aan Water in Midden- en West-Brabant organiseerden 11 oktober in Geertruidenberg de bijeenkomst ´Samen Werken aan Water-Lerend kijken naar de toekomst´. Bestuurders, managers en water- en klimaatspecialisten wisselden kennis uit op het gebied van afvalwaterprognoses en de stand van zaken rond de regionale plannen voor de waterketen.
Belangrijke ontwikkelingen
De partijen organiseerden de bijeenkomst omdat we aan de vooravond staan van belangrijke ontwikkelingen op het gebied van water die ook om bestuurlijke afwegingen en besluiten vragen. Van de Kaderrichtlijn Water, Richtlijn Stedelijk Afvalwater tot stedelijke ontwikkeling in relatie tot klimaatadaptatie.
Data en slimme tools
Bij de plan- en besluitvorming over de waterketen dragen de beschikbaarheid van data, onderzoek en ervaringen bij aan inzicht en oplossingen. Met goede data, nieuwe rekenmethodes en slimme tools kunnen betrokkenen beter inzicht krijgen over de werking van de waterketen. Tijdens de bijeenkomst kwamen onder meer de tools van de CoP om de hoeveelheid en de bronnen van rioolvreemd water in kaart te brengen aan de orde.
Rioolvreemd water
Rioolvreemd water is water dat onbedoeld in de riolering terechtkomt en vervolgens naar een rwzi gaat. Het bestaat voornamelijk uit geïnfiltreerd grondwater, instromend oppervlaktewater, bronneringen en drainagewater. Het kan zorgen voor een aanzienlijke verdunning van het rioolwater. Dit heeft een negatieve invloed op het functioneren van de riolering, gemalen en de rwzi, waaronder meer overstortingen, een hoger energieverbruik en een lager zuiveringsrendement.
Aanzienlijke hoeveelheid
Uit eerder onderzoek van STOWA en waterschappen blijkt dat er op sommige rwzi’s een aanzienlijke hoeveelheid rioolvreemd water binnenkomt. De CoP verbeterde de tool ‘Discrepantie rioolvreemd water analyse tool (DRIANT) die verschillende waterschappen al gebruiken om aan te tonen hoeveel rioolvreemdwater bij rwzi’s in een zuiveringsgebied binnenkomt. Om te weten waar het rioolvreemd water nu precies vandaan komt, is het belangrijk om ook naar de rioolgemalen van gemeentes te kijken, stelt Rien de Ridder, lid van de CoP en werkzaam bij waterschap Zuiderzeeland.
Gemeentes
Daar is nu een tool voor ontwikkeld: Rio-Analyse tool (RIANT). Deze tool willen de initiatiefnemers nu verder over het land uitrollen. De urgentie om deze tools te gebruiken, neemt toe door ontwikkelingen, zoals de invoering van de Richtlijn Stedelijk Afvalwater en de Kaderrichtlijn Water. “Waterschappen en gemeentes kunnen met de tools anticiperen op de mogelijke groei van het afvalwatersysteem”, licht De Ridder toe. “En om de bronnen van het rioolvreemd water in kaart te brengen. De grens van het afvalwatersysteem komt in zicht. Daarom loont het om rioolvreemd water het van het riool af te halen.”
Verkeerde aansluitingen
De tools maken inzichtelijk hoeveel rioolvreemd water er nu bij een rwzi of een rioolgemaal binnenkomt. Een ingewikkelde vervolgstap is om in beeld te brengen waar het rioolvreemd water nu precies vandaan komt. Is het bijvoorbeeld grondwater, drainagewater of is er sprake van verkeerde aansluitingenÀ Dat moeten waterschappen en gemeentes in het veld uitzoeken. Denk bijvoorbeeld aan bedrijven met verharde laad- en losperrons waarvan het hemelwater in het riool komt, terwijl het eigenlijk naar het oppervlaktewater zou moeten worden afgevoerd.
Samenwerking
Waterschappen en gemeentes moeten nauwer met elkaar samenwerken om de RIANT-tool optimaal te gebruiken, bleek tijdens de bijeenkomst in Geertruidenberg. Het gaat vaak immers ook om gemeentelijke rioolgemalen. “Zo kunnen ze de grip op het afvalwatersysteem vergroten”, stelt De Ridder. In aanvulling op het delen van data vanuit zowel de waterschappen als de gemeenten zijn nadere afspraken nodig om vanuit een gezamenlijkheid naar de oorzaken en de wijze van aanpak van rioolvreemd water te kunnen komen. “Waterschappen en gemeentes zullen dit in goed overleg met elkaar moeten doen en niet naar elkaar gaan wijzen.”
