havendammen
De Deltagoot van Deltares (foto: Deltares).

In het kader van het Topconsortium voor Kennis en Innovatie (TKI) Deltatechnologie zijn TU Delft, kennisinstituut Deltares, waterbouwer Van Oord en het Bossche ‘vergroeningsbedrijf’ The Weather Makers samen een project gestart waarin methodieken worden ontwikkeld om de effectiviteit van ondiepe vooroevers voor havendammen beter in te kunnen schatten.

‘Klimaatverandering veroorzaakt zeespiegelstijging en zeespiegelstijging veroorzaakt dat de golfbelasting op veel kustwaterbouwkundige constructies zoals havendammen en dijken toeneemt’, schrijven de projectpartners in hun projectbeschrijving. Omdat de mate van zeespiegelstijging zeer onzeker is, is het volgens de vier partners niet verstandig om bij de bouw van waterbouwkundige constructies een vaste zeespiegelstijging mee te nemen in het ontwerp. Beter is het om klimaatadaptief te ontwerpen, waarbij eventuele toekomstige aanpassingen meegenomen worden, die in de toekomst al dan niet geïmplementeerd kunnen worden, afhankelijk van de daadwerkelijke zeespiegelstijging.

Beperkte informatie

Het aanbrengen van een ondiepe vooroever (vooroeversuppletie) zeewaarts van een kustwaterbouwkundige constructie zoals een havendam, lijkt een relatief aantrekkelijke adaptatiemogelijkheid om de effecten van zeespiegelstijging te mitigeren. Voor de bepaling van de benodigde kruinhoogte van havendammen in ondiep water is echter beperkte informatie beschikbaar. De meeste informatie en ontwerpregels zijn namelijk gebaseerd op situaties waarbij golven niet breken op de vooroever. Het doel van het project is om op basis van onderzoek in fysieke golffaciliteiten de golfvoortplanting over de ondiepe vooroever en de effecten daarvan op golfoverslag bij havendammen te bestuderen. Op basis daarvan kan vervolgens een ontwerpmethodiek worden ontwikkeld.

De partners en hun inbreng

De vier partners vullen elkaar aardig aan. Deltares beschikt over de benodigde onderzoeksfaciliteiten en expertise en TU Delft brengt kennis en afstudeerders en/of een promovendus in. Waterbouwer Van Oord brengt uitvoeringservaring en data aan voor dit onderzoek en The Weather Makers leveren kennis over klimaatadaptatieoplossingen. Voor Deltares en TU Delft is naast de kennisontwikkeling op dit onderwerp ook het (open access) publiceren van de onderzoeksresultaten belangrijk. Voor de TU Delft is het zwaarwegend dat het project mogelijkheden biedt om afstudeerders en/of een promovendus te betrekken bij maatschappelijk relevant onderzoek in samenwerking met andere partijen. Van Oord en The Weather Makers willen vooral betrokken zijn bij de ontwikkeling van innovatieve en nieuwe methoden waarmee klimaatadaptatiemaatregelen zoals vooroeversuppleties in de toekomst beoordeeld kunnen gaan worden.

Vijf onderdelen

Het project behelst verschillende elementen. De beoogde onderdelen zijn:
a) Laboratoriumonderzoek in een golfgoot met een ondiepe vooroever, gericht op golfoverslag bij een havendam.
b) Evaluatie en ontwikkeling van numerieke modellen voor de golfvoortplanting over ondiepe vooroevers.
c) Bepalen van generieke ontwerpmethodes voor adaptatiepaden waarbij het aanbrengen van een ondiepe vooroever één van de adaptatieoplossingen is.
d) Validatie van ontwikkelde generieke ontwerpmethodes gebaseerd op onderzoek in een golfgoot (2-dimensionaal; nieuwe metingen) voor toepassingen in een 3-dimensionale omgeving (golfbassin; bestaande metingen).
e) Toepassen van ontwikkelde methodes in klimaatadaptatiepaden voor havendammen (rubble mound breakwaters).

Bruikbare resultaten

Het onderzoek is gericht op het verbeteren van het klimaatadaptief kunnen ontwerpen en evalueren van havendammen, waarbij havengebieden als onderdeel van stedelijk gebied worden gezien. De ontwikkelde methodieken zijn wellicht ook, al dan niet in aangepaste vorm, bruikbaar voor waterkeringen die zich niet noodzakelijk in stedelijk gebied bevinden. De bedoeling is dat de resultaten van het project worden gebruikt, niet alleen door de partners maar ook door derden.