Een grote groep natuurorganisaties roept overheden op om aan te sturen op meer natuur en recreatiemogelijkheden in het rivierengebied. Volgens WNF moet er minstens 30.000 hectare nieuwe riviernatuur bijkomen, en meer in samenwerking met agrariërs. Het collectief Rivierenland wordt concreet als voorbeeld aangehaald. Op een symbolische plek, in Nijmegen aan de Waal, presenteerde de coalitie op 1 november het ‘Manifest Ruimte voor Levende Rivieren’.
Een coalitie van 13 partijen waaronder de ANWB, het Wereld Natuur Fonds, De Jonge Klimaatbeweging, Scouting Nederland en Natuurmonumenten doet met het Manifest ‘Ruimte voor Levende Rivieren’ een dringende oproep aan de politiek. Volgens de opstellers van het manifest is er langs onze rivieren voldoende ruimte voor nog meer natuur. In het manifest staat op een rij hoe de rivieren in Nederland weer levend kunnen worden gemaakt en wat waterschappen, provincies en gemeenten zelf kunnen doen. De coalitie roept hen onder andere op om de samenwerking met boeren aan te gaan, voor beheer van extensieve graslanden, ruigten en struwelen, maar wellicht ook voor rivier- en natuurbeheer.
Aanbevelingen Manifest
Concreet roept het Manifest Ruimte voor Levende Rivieren op om ‘de opgaven voor natuur en recreatie expliciet en royaal mee te nemen in alle onderdelen van het Programma Integraal Riviermanagement en ander relevant beleid. ’ Het huidige, sobere en doelmatige hoogwater- en rivierbeheer zou ten koste gaan van de natuur en leidt niet tot het noodzakelijke natuurherstel. Mogelijk leidt dat ook tot een nieuw ‘juridisch slot’ op Nederland net als met de stikstofcrisis, aldus WNF. Daarnaast bepleiten de partijen voor een nieuwe manier van samenwerken aan de rivier, om de huidige aanpak die ‘vooral op veiligheid en bevaarbaarheid gerichte praktijk is te ontstijgen’.
Integraal Rivier Management
Met het Manifest voor Levende Rivieren willen de partijen invloed uitoefenen op het programma onder de omgevingswet voor nieuw rivierbeleid, het zogeheten Integraal Rivier Management (IRM). Het Wereld Natuur Fonds vindt dat natuurherstel er bekaaid vanaf komt in de concept-plannen voor IRM. Het programma IRM is gestart in 2019 door het kabinet Rutte III om natuur, recreatie, bevaarbaarheid en leefbaarheid van de riviernatuur te combineren. Het IRM zal eind 2023/begin 2024 tot beleidsbesluiten en richtinggevende keuzes leiden over de inrichting en het beheer van het rivierengebied, via het programma onder de Omgevingswet.
30.000 hectare erbij
Van de uiterwaarden is 60 procent nog in gebruik bij de gangbare landbouw, industrie en zandwinning. Volgens WNF moet er minstens 30.000 hectare nieuwe riviernatuur bijkomen. Dat staat in de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW) en de KRW-doelstellingen voor de grote rivieren. Sinds de lancering van het eerste plan ‘Levende Rivieren’ in 1992 is er zo’n 23.000 hectare riviernatuur bij gekomen, bovenop de 5.000 hectare die er al eerder was. Het gaat dus om 28.000 hectare natuur, van de 68.000 hectare totale ruimte die er is tussen de dijken van de Maas, Rijn, Waal, IJssel en Biesbosch.
Collectief Rivierenland
Meer samenwerking met collectieven, agrarische natuurverenigingen en agrariërs zou moeten leiden tot een natuurlijker riviersysteem. Boeren betrekken bij natuurbeheer kan zorgen voor een aantrekkelijk landschap met veel variatie. Concreet verwijst WNF naar het Collectief Rivierenland, waar 600 boeren bij zijn aangesloten, als lichtend voorbeeld van natuurinclusieve landbouw in de uiterwaarden van de Maas en Waal. Hermen Vreugdenhil, directeur van Collectief Rivierenland, ondersteunt de visie van WNF over agrarische natuurbeheer en komt aan het woord in de H2O-podcast ‘De toekomst van ons water’ van 20 september. “We moeten de ruimte geven om natuurinclusieve landbouw toe te passen. Stroken grond bij de rivier beheren we samen met agrariërs. Met natuurlijke begrazing met Gelders vee, zoals het vroeger was, kunnen we de riviernatuur verbeteren. Oeverstroken kunnen we beheren zonder bestrijdingsmiddelen en bemesting. In totaal 120 hectare beheren we op dit moment op deze manier. We hopen dat we dit verder uit kunnen rollen, zoals langs de IJssel en de Rijn. Tegelijkertijd geven we zo meerwaarde aan de bedrijfsvoering van de agrariër”, zegt Vreugdenhil in de podcast.
De podcast is terug te luisteren via Spotify
