Aannemer Boskalis heeft het afronden van de Vismigratierivier bij de Afsluitdijk gegund gekregen door provincie Fryslân op 4 december. Dit is een innovatieve oplossing voor zout-zoet-overgangen, waarbij waterveiligheid en natuur hand in hand gaan. Na de uitvoering, gepland voor eind 2025, gaat de aannemer de hele Vismigratierivier voor tien jaar onderhouden.
De Vismigratierivier is een opening in de Afsluitdijk waardoor vissen alle dagen per jaar heen en weer kunnen zwemmen tussen de Waddenzee en het IJsselmeer. Er is meer nodig dan een permanente opening in de Afsluitdijk. Een vier kilometer lange rivier vormt straks een overgangsgebied van zoet en zout water, zodat vissen geleidelijk kunnen wennen. De rivier volgt de getijden van de Waddenzee en voorkomt door zijn lengte dat zout water in het IJsselmeer terecht komt. Bij hoge waterstanden sluiten deuren de rivier af, om de waterveiligheid van de Afsluitdijk te garanderen.
Ontwerp
De komende maanden gaan Boskalis en de provincie het ontwerp voor de slingerende rivier afmaken. Eind 2024 start de uitvoering ervan. Naar verwachting zwemmen eind 2025 de eerste vissen door de Vismigratierivier. Gedeputeerde Matthijs de Vries vertelt: “De Vismigratierivier is van grote betekenis voor de natuur en het toerisme rond de Afsluitdijk, het IJsselmeer en de Waddenzee. Met deze aanbesteding bouwt Boskalis mee aan een innovatie van wereldformaat. Het is namelijk voor het eerst in de wereld dat een kunstmatige getijdenrivier op de grens van zoet en zout water wordt aangelegd.”
Locatie bij zoete lokstroom
De vismigratierivier wordt aangelegd in de buurt van Kornwerderzand, aan de oostelijke, Friese zijde op de Afsluitdijk, bij de Lorentzsluizen. Dat is de meest ideale plek in verband met de grote zoete lokstroom van het spuiwerk en de aansluiting op de diepe geulen van de Waddenzee. Voor sommige vissoorten, zoals de paling en de zalm, is het belangrijk om te zwemmen van zout naar zoet water en omgekeerd. Dit doen ze om op te groeien of zich voort te planten. Doel van het project is het verbeteren van de visstand in het IJsselmeer en de Waddenzee.
Werk in volle gang
De vismigratierivier krijgt steeds meer vorm. De doorgang in de Afsluitdijk is dit najaar afgerond. Ook zijn steeds meer contouren te zien aan weerszijden van de dijk, waar sinds 2020 al gebouwd wordt. Er is belangstelling van waterbouwers en wetenschappers over de hele wereld. In de toekomst is de Vismigratierivier voor iedereen te bezoeken.
Trekvissen hebben zoet én zout water nodig
De komst van de Afsluitdijk in 1932 zorgde voor verbetering van de veiligheid en gaf een economische impuls aan de noordelijke regio, maar ecologisch gezien waren er ook grote nadelen. De Zuiderzee en de Waddenzee werden abrupt van elkaar gescheiden en dat had grote consequenties voor de trekvissen. Die hebben namelijk zoet én zout water nodig voor hun levenscyclus. Met de aanleg van de Afsluitdijk werd het bijna onmogelijk voor vissen om heen en weer te trekken tussen Waddenzee, IJsselmeer en achterland. De vismigratierivier moet dit probleem gaan verhelpen en de visstand herstellen.
