De Vlaamse Regering investeert flink om Vlaanderen weerbaarder te maken tegen droogte en waterschaarste. Het kent 10 miljoen euro steun toe aan 11 investeringsprojecten die meer water circulair gebruiken en minder water verbruiken. De projecten passen in het Vlaams klimaatadaptatieplan en de structurele verankering van de Blue Deal. De Vlaamse Milieumaatschappij coördineert het steunprogramma.
Om de druk op het kostbare grond- en oppervlaktewater te verlagen, gaat Vlaanderen flink investeren in verschillende projecten rondom circulair watergebruik. Het gaat om effluentwater zuiveren en hergebruiken en om regenwateropvang en gebruik. Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir benadrukt de samenwerking met drinkwaterbedrijven: “In de strijd tegen waterschaarste zijn drinkwaterbedrijven onze grootste partners. Zij investeren in innovatieve projecten om bij droogte minder afhankelijk te zijn van grondwater, maar hergebruiken afvalwater en zetten het om in drinkwater. Zo hebben we meer drinkwater, en gaan we spaarzaam om met grondwater dat door de aanhoudende droge zomerperiodes schaars is.”
Drinkwater
Een van de 11 projecten is van het drinkwaterbedrijf AGSO Knokke-Heist. Via de geavanceerde ‘omgekeerde osmose-technologie’ zal het gezuiverd afvalwater van rwzi Aquafin in Heist gaan zuiveren en omzetten in drinkwater, tot zo’n 450.000 m³ effluentwater per jaar, vergelijkbaar met 180 olympische zwembaden. In de eerste fase fungeert de drinkwaterproductie als batterij om piekvragen in zomerperiodes op te vangen. Andere projecten die ook draaien rond het beschikbaar maken van meer drinkwater, zijn van de Tiense Suikerraffinaderij en waterbedrijf De Watergroep om gezuiverd afvalwater op te waarderen tot drinkwater en van de Waterunie met de ondergrondse winterzomerbatterij.
Ondergrondse winterzomerbatterij voor drinkwater
Waterunie, dochteronderneming van De Watergroep en Farys, wil een winterzomerbatterij creëren om drinkwatertekorten in periodes van droogte op te vangen. In de natte wintermaanden wordt er drinkwater geproduceerd van overtollig ruwwater, want de hoeveelheid beschikbaar water is dan groter dan de vraag. Dit drinkwater wordt in de diepe ondergrond opgeslagen. Tijdens droogte wordt deze watervoorraad opgepompt en verdeeld via het drinkwatertransportnet van de waterbedrijven. Voor de wateropslag werkt de Waterunie volgens het principe aquifer storage en recovery (ASR), dat overtollig drinkwater opslaat in een Sokkel. In Aalst en Oudenaarde komen twee ASR-putten voor de opslag van 350 miljoen liter drinkwater, waardoor 10.000 gezinnen in Vlaanderen tijdens maximaal 6 droge zomermaanden van drinkwater worden voorzien.
Afvalwater voor proceswater
Chemiebedrijf INEOS in Zwijndrecht wil het afvalwater gaan zuiveren met omgekeerde osmose voor gebruik als proceswater om in te zetten bij industriële processen. Het bedrijf in de Antwerpse Haven werkt daarvoor samen met enkele buurbedrijven, zoals EVAL Europe dat grondstoffen maakt voor recycleerbare verpakkingen voor de voedingsindustrie. Zij hebben daarvoor hoogkwalitatief water nodig dat INEOS straks kan leveren. Het project schat een besparing van ruim 1,5 miljoen m³ kraanwater per jaar, het equivalent van 630 olympische zwembaden.
Samenwerking industrie en waterbedrijf
Ook industriebedrijven Cargill en Alco Bio Fuel gaan een deel van hun gezuiverd bedrijfsafvalwater verder zuiveren en opnieuw inzetten als proceswater in hun productieprocessen. Ze gaan daarvoor samenwerken met watermaatschappij water-Link. Hierdoor lozen ze minder afvalwater op het kanaal Gent-Terneuzen en is er jaarlijks 350.400 m³ minder dokwater nodig, ofwel 140 olympische zwembaden. Zo wordt het oppervlaktewater in het kanaal Gent-Terneuzen meer ontzien. Bovendien is er zo meer oppervlaktewater beschikbaar voor de drinkwaterproductie door Water-Link.
Regenwater opvangen voor landbouw
Er zijn ook projecten die focussen op het opvangen en gebruiken van regenwater voor de landbouw. Een landbouwbedrijf in Asse gaat samenwerken met drie private bedrijven voor het opvangen van regenwater in een nabijgelegen bufferbekken van 30.000 m³. Regenwater wordt vervolgens opgepompt naar een infiltratiebekken waarna het via een greppelbermsysteem het landbouwperceel op een natuurlijke manier kan bevloeien. Het resterende regenwater wordt vastgehouden in het landschap, waardoor de vallei natter wordt. Dit systeem zorgt voor minder druk op de nabijgelegen rwzi en de Bollebeek. Een ander landbouwbedrijf in Ardooie gaat een deel van haar gezuiverd afvalwater niet langer lozen, maar opslaan in een bufferbekken van ongeveer 150.000 m³. Het water zal beschikbaar zijn als irrigatiewater aan omliggende land- en tuinbouwers in periodes van droogte.
Regenwateropvang in steden
Drie Vlaamse steden hebben projecten aangevraagd voor stedelijke regenwateropvang. Brugge wil de oude regenwaterputten in de historische binnenstad herstellen en opnieuw gebruiken. Antwerpen wil voor de beregening van haar stedelijke sportvelden in het district Wilrijk minder afhankelijk zijn van grondwaterwinning in het habitatrichtlijngebied. Daarvoor gaat Antwerpen samenwerken met een verhuurder van industriële opslagplaatsen, die zijn regenwater zal opvangen en beschikbaar zal stellen. Gent werkt bij de herinrichting van het Citadelpark samen met projectpartners om regenwater op verharde zones en dakoppervlaktes (samen 7,4 hectare) maximaal af te koppelen van de riolering. De gemeente wil regenwater op een innovatieve manier laten infiltreren in het park via verticale infiltratieputten.
