In navolging van een boerenprotestactie bij WDODelta begin dit jaar, was er op 28 februari bij Hollands Noorderkwartier een soortgelijk protest. Zo´n 100 Noord-Hollandse boeren overhandigden het manifest `De druppel die de emmer doet overstromen´ met negen aandachtspunten over de normering van de Kaderrichtlijn Water (KRW) aan hoogheemraad Jos Beemsterboer (BBB) en dijkgraaf Remco Bosma.
De actie van de Noord-Hollandse boeren volgde op de regiobijeenkomst van Stichting Agrifacts van 14 februari. Tijdens die bijeenkomst werden onder andere de door de waterschappen aangehouden normeringen voor fosfor in oppervlaktewater getoond. Volgens de boeren zijn er fouten gemaakt bij het vaststellen van die normering, en zijn teveel externe factoren onterecht toegerekend aan de agrarische sector.
Fosfornorm
In de presentatie van Agrifacts van 14 februari voor de regio Noord-Nederland, is te zien dat de fosfornormen in het werkgebied van waterschap Hollands Noorderkwartier al gecorrigeerd zijn voor de achtergrondconcentraties. Dat betekent dat het waterschap hier al rekening houdt met de van nature aanwezige fosfor in bijvoorbeeld fosforrijk kwelwater en natuurlijke uitspoeling. Toch zijn er volgens de boeren fouten gemaakt bij het bepalen van de fosfornormering, en daarom willen ze ook met waterschap HNK in gesprek.
Kwelwater en riooloverstorten
Volgens de boeren is bij de gestelde normen voor waterkwaliteit voorbijgegaan aan externe factoren. Factoren als kwelwater en rioolwateroverstorten hebben volgens hen grote invloed op de cijfers. Hoogheemraad Jos Beemsterboer (BBB) reageerde met dat er vanuit Den Haag geen ruimte is om de normen van de nutriënten verontreinigde gebieden (NV-gebieden) aan te passen. Wel wil hij in gesprek met de boeren om te kijken wat er wel mogelijk is.
Noorderzijlvest
Eerder kwam naar buiten dat Waterschap Noorderzijlvest onterecht strikte fosfornomen zou aanhouden. Het waterschap liet Agrifacts weten de bronanalyse wel opnieuw te bekijken maar de normen niet aan te passen: volgens Noorderzijlvest gaat het om een ‘technische doelaanpassing’ dat volgens de Kaderrichtlijn Water pas na 2027 aan de orde is.
Zwanenwater en Oostvaardersplassen
Volgens de boeren moet er ook beter gekeken worden naar het meetpunt van de stikstofnorm bij natuurgebieden, zoals het Zwanenwater bij Callantsoog. Een forse normoverschrijding zou daar veroorzaakt worden door een kolonie aalscholvers bij het meetpunt van de stikstofverbindingen. Bij de Oostvaardersplassen hanteert het waterschap juist een ruimere stikstofnorm van 9 mg per liter dan de geldende norm van 1,3 mg per liter (Stowa) voor hetzelfde watertype.
NV-gebieden met oude data
Het is de boeren ook een doorn in het oog dat het kabinet bij het aanwijzen van de NV-gebieden gebruik heeft gemaakt van cijfers uit 2013, terwijl sommige waterschappen beschikken over actuelere gegevens. Demissionair minister Adema schreef in december al aan de Tweede Kamer dat dat niet anders kon, omdat die recente gegevens er niet voor heel Nederland zijn en omdat de manier waarop de waterschappen aan de cijfers zijn gekomen niet overal gelijk is.
Brussel
Tenslotte roepen de boeren op om de waterkwaliteitsgegevens op een aangepaste manier aan te leveren aan Brussel. Niet-stedelijk gebied zou moeten worden samengevoegd met agrarisch gebied. Ook moeten de grondwatermonsters op de door de Europese Unie gevraagde diepte worden genomen, zoals ook andere lidstaten dat zouden doen.
Manifest boeren
´De druppel die de emmer doet overstromen´, het manifest van de Noord-Hollandse boeren, met negen aangeleverde punten aan het waterschap:
1. ‘Bekijk de normering: is deze realistisch (wetenschappelijk goed onderbouwd) en haalbaar? (Zwanenwater)
2. Bronanalyse uitvoeren en toepassen (berekening kwel en invloed van niet- landbouw gerelateerd), met meest actuele Water-model ook onzekerheden vermelden.
3. Bekijk stikstof en fosfor met het oog op het doel (goede ecologie) en niet als middel.
4. Eigen data open en toegankelijk voor bestuurders.
5. Veel waterschappen gaan er vanuit dat ze pas in 2027 normen en regels kunnen aanpassen. Dit is niet waar! Als de normen onjuist zijn onderbouwd, kan dat meteen (zie punt 1)
6. Kijk eens naar de verschillen tussen Oostvaardersplassen bij Lelystad en Zwanenwater bij Callantsoog.
7. Oppervlaktewatermonsters nemen op open water (niet onder drainage uitloop, eindpijp van een greppel of in de buurt van een riooloverstort).
8. Schone data niet-stedelijk gebied en agrarisch gebied bij elkaar voegen bij aanlevering aan Brussel.
9. Lever de grondwatermonsters aan van de grondwaterdiepte waar Brussel om vraagt en zoals andere lidstaten die ook aanleveren.
