RWS gaat het Julianakanaal tussen Berg en Obbicht over een lengte van 4 kilometer vanaf oktober 2024 stremmen om de verruimingswerkzaamheden veilig af te kunnen ronden. Op dit moment heeft Rijkswaterstaat op het Julianakanaal te maken met een onveilige situatie: de aanwezige, defecte bouwkuip.
“Het veilig verwijderen van de damwand en het uitvoeren van het noodzakelijke herstel van de bodem zonder droogzetten van het Julianakanaal blijkt niet mogelijk”, aldus Mark Harbers in de Kamerbrief van 19 maart 2024. De samenstelling van de bodem en de staat van het kanaal laten dat niet toe. RWS wil enerzijds ook geen risico lopen vanwege de veiligheid voor de werknemers van de aannemer en anderzijds voor de schade aan de natuur, omgeving en economie. Daarom wordt het kanaal drooggezet om de bouwkuip te verwijderen en de rest van het werk af te maken.
Defecte bouwkuip
Begin 2023 heeft er bij de verruimingswerkzaamheden van het Julianakanaal een calamiteit plaatsgevonden. Door het bezwijken van een deel van de damwand is de bouwkuip ter hoogte van Berg-Obbicht vol water gelopen. “Hoewel het er aanvankelijk op leek dat de situatie door de genomen maatregelen (waaronder actieve scheepvaartbegeleiding, een aangepaste vaarsnelheid, afpompen lekwater en aanbrengen kleilaag in bouwkuip) onder controle en beheersbaar was, is na verloop van tijd gebleken dat deze maatregelen niet afdoende zijn. Deze situatie in stand laten is onveilig voor de scheepvaart en het milieu. Sinds 29 september 2023 hebben zich rondom de versmalde vaarweg ter hoogte van de bouwkuip, acht geregistreerde scheepvaart gerelateerde veiligheidsincidenten voorgedaan. Sinds het vollopen van de bouwkuip lekt daarnaast kanaalwater in de kwetsbare natuur van de Kingbeek en, omdat de lekkages niet kunnen worden gestopt, dreigt daardoor (steeds grotere) schade aan de natuur op te treden”, aldus Harbers in zijn brief.
Droogzetten kanaal nodig
Het veilig verwijderen van de defecte bouwkuip en het uitvoeren van het noodzakelijke herstel van de bodem blijkt niet mogelijk zonder droogzetten van het kanaal. De samenstelling van de bodem en de staat van het kanaal laten dat niet toe. Door het kanaal droog te zetten, kan tegelijkertijd het oorspronkelijke werk (verbreden en verdiepen) worden afgemaakt. Alleen op die manier kan de scheepvaartveiligheid en een veilige uitvoering van het werk worden gegarandeerd en het lekken van water naar de Kingbeek worden stopgezet. Dit betekent dat, om de bouwkuip te verwijderen, het kanaal tussen ‘Brug Berg’ tot de Sluis in Born over een lengte van ongeveer vier kilometer dient te worden afgesloten en te worden drooggezet.
Planning
Daarom zal RWS aan de huidige aannemer Van den Herik Sliedrecht de opdracht geven. Deze gaat op zo kort mogelijke termijn aan de slag. De tijd tot het kanaal daadwerkelijk wordt afgesloten, wordt gebruikt voor de vervoerders, verladers en bedrijven in de omgeving die afhankelijk zijn van het kanaal om zich voor te bereiken op deze situatie. De werkzaamheden van RWS voor verbreding van het kanaal kunnen naar verwachting uiterlijk in oktober 2024 starten, met uitloop tot april-mei 2025 afhankelijk van de weersomstandigheden.
Maatregelen scheepvaart
Tot sluiting van het Julianakanaal, gelden al enkele aanvullende maatregelen. Zo mogen lege en half beladen schepen zonder actieve boegschroefbesturing voortaan bij een windkracht van 3 of meer niet meer de bouwkuip passeren, dienen duwbakken ‘met de stompe kant naar voren’ te varen en zal een tweede schip ten behoeve van actieve scheepvaartbegeleiding 24/7 ingezet worden. Daarmee wordt het kanaal in feite nu al gedeeltelijk afgesloten voor bepaalde typen schepen, bij windkracht 3 of meer. Bedrijven blijven in principe bereikbaar, maar scheepvaart zal moeten omvaren. RWS blijft in gesprek met de sector en denkt mee waar mogelijk naar oplossingen.
