Door de overvloedige neerslag van afgelopen herfst en winter is het droogteseizoen van 2024 goed van start gegaan. De grondwaterstanden zijn hoog en de meren zijn goed gevuld. Regionaal wordt zoveel mogelijk water vastgehouden.
Het droogteseizoen start jaarlijks op 1 april en duurt tot 30 september. De voorzitter van de Landelijk Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Bart Vonk: “Dat we het droogteseizoen gunstig starten, komt door een lange natte periode. Vooral tussen oktober 2023 en februari 2024 is veel neerslag gevallen én veel water ons land binnengestroomd.”
Grote rivieren
De afvoeren op de grote rivieren waren afgelopen winter structureel bovengemiddeld. Dat komt door de vele neerslag en smeltwater in het stroomgebied van de Rijn (Duitsland en Zwitserland) en de Maas (België en Noord-Frankrijk). In de kerstvakantie werden de langdurig hoge rivierafvoeren bovendien gecombineerd met ongunstige windrichtingen, waardoor onvoldoende water richting de zee kon worden afgevoerd. Dat leidde hier en daar tot overlast, maar over het algemeen wist het Nederlandse watersysteem zich goed staande te houden.
Maart was relatief droog
Door de vele neerslag in herfst en winter is het grondwater weer geheel aangevuld. De grondwaterstanden zijn in grote delen van Nederland zeer hoog voor de tijd van het jaar, maar omdat er in maart niet veel neerslag is gevallen, zijn ze over het algemeen alweer aan het dalen. Er zijn dan wel veel regionale verschillen: in de hogere delen van Nederland zijn de grondwaterstanden nog zeer hoog, maar in de lagere delen van zandgebieden is de grondwaterstand alweer gemiddeld voor de tijd van het jaar. Dit geldt bijvoorbeeld voor de Gelderse Vallei en de regio rond Deventer-Zwolle-Meppel.
Tekst loopt verder onder de afbeelding
Voorbereiden op droogte
De relatief droge maand maart maakt duidelijk hoe snel het tij kan keren. De waterbeschikbaarheid kan afnemen na een periode zonder neerslag en langdurig hoge temperaturen. Dus het is logisch dat de waterbeheerders zich nu al voorbereiden op laagwaterperiodes en droogte. “Het weer, de kwantiteit en kwaliteit van ons water monitoren we continu”, zegt LCW-voorzitter Vonk. “Zo signaleren we tijdig of een eventuele dreigende droogte zich gaat aandienen. Waterschappen en Rijkswaterstaat zijn zo in staat op tijd maatregelen te nemen om ons zoet water zo lang als mogelijk beschikbaar te houden.”
Geen verbod nodig op graslandberegening
In Noord-Brabant hadden de waterschappen bij het begin van het droogteseizoen goed nieuws voor de boeren. Omdat de grondwaterstanden in Brabant hoger dan gemiddeld zijn voor de tijd van het jaar, komt er voor de maanden april en mei geen verbod voor het beregenen van grasland met grondwater. Twee jaar geleden was dat wel anders. Destijds maakten de Brabantse waterschappen begin april bekend dat er in hun werkgebieden geen grondwater mocht worden gebruikt voor sportveld- en graslandberegening. De grondwaterstanden waren toen na een extreem droge maand maart onder de grenswaarde gezakt en de Brabantse waterschappen moesten het beregeningsverbod uitvaardigen om de grondwatervoorraad te beschermen.
Spaarzaam
Hoewel we dit voorjaar natter ingaan dan de afgelopen jaren, blijft het volgens de waterbeheerders verstandig om spaarzaam te zijn met (grond)water. En water vast te houden. “Een droge en warme periode kan zo weer aanbreken, hebben we afgelopen jaren gemerkt”, zegt een woordvoerder van waterschap Aa en Maas. “In het groeiseizoen halen bomen en planten water uit de bodem om te groeien. De verdamping neemt toe. Het grondwaterpeil zakt dan snel. De opgebouwde buffer in de bodem is hard nodig om een droge periode te kunnen overbruggen.”
