Mogelijk gaat de maand mei de boeken in als de op een na natste meimaand sinds het begin van de metingen in 1906. Dat zorgt ook voor hogere afvoeren van de Rijn en Maas dan gewoonlijk in deze periode, aldus Alphons van Winden in zijn weerblog. Op enkele plekken is er wateroverlast ontstaan: in Midden- en West-Brabant stonden straten blank, in Limburg werd door het waterschap een nooddijk aangelegd en boeren zijn in de weer met trekkerpompen.
Naar verwachting komen we uit op een gemiddelde van 110 mm regen in mei, terwijl er normaal zo´n 90 mm valt (het jaar 1983 gaat nog altijd aan kop met 122 mm regenval). In het Westen van Brabant viel ruim 70 mm regen in korte tijd op 25 mei. Het water stroomde de woningen binnen in met name Kruisland, Halsteren, Steenbergen en Wouw. Mensen werd geadviseerd elektra uit te schakelen en een hogere verdieping op te zoeken. De brandweer en betrokken gemeenten lieten de rioleringspompen “op volle toeren draaien”. Op andere plaatsen in het land was ook lokaal veel wateroverlast door de hoge regenval, zoals in Limburg en in het Noorden waar boeren het water op het land niet kwijt kunnen. Alphons van Winden laat in zijn weerblog weten dat we voorlopig nog niet af zijn van het natte weer, en noemt ook de oorzaak daarvan.
Nooddijk Roermond
In de nacht van 24 op 25 mei heeft Waterschap Limburg een nooddijk aangelegd bij de Schaatsvijver in Roermond om te voorkomen dat het regenwater tot overlast leidt bij een appartementencomplex. De mobiele waterkering van 150 meter lang moet het water tegenhouden. Door de grote regenval op 24 mei is het water in de omgeving van Maasnielderbeek behoorlijk gestegen. Ook voert het waterschap benedenstrooms op de bodem van de Maasnielderbeek maaiwerkzaamheden uit, zodat het water in de Schaatsvijver sneller kan zakken. Ook is een rijstrook op de A2 bij Maastricht afgesloten geweest door de wateroverlast.
Trekkerpompen
De grote regenval op 22 mei zorgde voor extra werk voor de waterschappen, ook in het Noorden van Waterschap hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier waar met name veel water op het land viel. Voor veel agrariërs is het overtollige water nog steeds problematisch. Het waterschap signaleert dat er zonder afstemming op diverse locaties trekkerpompen zijn geplaatst. In sommige gevallen zorgen deze voor onveilige verkeerssituaties en hier gaat mogelijk op gehandhaafd worden, laat het waterschap weten. Dijkgraaf Remco Bosma en portefeuillehouder watersystemen landelijk gebied Jos Beemsterboer bezochten op 23 mei het gebied en spraken met verschillende agrariërs. Bosma: “Het zal je maar gebeuren dat je land onder water staat en je het gevoel hebt dat het er maar niet snel genoeg van af gaat om je gewassen te redden. We kunnen ons voorstellen dat je dan weer dezelfde wanhoop voelt als in 2021, toen er nog meer neerslag viel in korte tijd. En dat je je dan afvraagt waarom het niet sneller gaat. Voor het afvoeren van zoveel water is helaas tijd nodig, gelukkig is de veiligheid nergens in het geding.”
Hoge afvoer rivieren
Op 22 mei 2024 passeerde een klein hoogwatergolfje in de Rijn met een stand van 12,6 m (NAP) bij Lobith en een afvoer van ruim 5.100 m³/s. Inmiddels is de waterstand alweer ruim een meter gedaald en is de afvoer weer onder de 4.000 m³/s gezakt, laat Alphons van Winden weten in zijn weerblog waterpeilen.nl. Dat is nog steeds hoog voor de tijd van het jaar, want het gemiddelde eind mei is slechts 2.200 m³/s.
De Maasafvoer is ook nog hoog voor de tijd van het jaar. Aanvankelijk daalde de afvoer wat maar op 25 mei werd na een stijging weer even de 500 m³/s overschreden; gemiddeld is het in deze tijd 200 m³/s. Hoewel in een droog voorjaar, zoals afgelopen jaren veel voorkwam, de afvoer daalde naar zelfs onder 100 m³/s. De komende week houden de hoge afvoeren aan, want er is nog water vanuit stroomgebieden onderweg en opnieuw regen voorspelt in de Ardennen komende week.
Smeltwater Alpen
Verder meldt Alphons dat er smeltwater aankomt vanuit de Alpen. Ondanks dat de winter warm was, viel er boven de 1.500 meter veel sneeuw. Deze sneeuw gaat meestal in mei smelten en door de grote toestroom van smeltwater stijgt dan het peil van de Bodensee. De waterstand in de Bodensee is tot boven de 400 cm op de peilschaal in Konstanz gestegen, en stijgt naar verwachting nog meer tot medio juni. In Konstanz wordt al bijna 200 jaar de waterstand gemeten en dit levert een schat aan gegevens op over de rol die de het smeltwater vanuit de Alpen speelt voor de Rijn.
Oorzaak: hogedrukgebied Rusland
“In het grootschalige weerpatroon zien we al wekenlang een hogedrukgebied boven Rusland dat verhindert dat lagedrukgebieden die vanuit het westen komen verder naar het oosten bewegen. De lagedrukgebieden worden dan boven centraal Europa ingevangen, en blijven daar dagenlang rondtollen. Ze gaan gepaard met regenzones waar soms urenlang neerslag uitvalt. In de gebieden waar het wat warmer is, kunnen door de dagelijkse gang van de temperatuur in de loop van de middag zware buien ontstaan”, noemt Alphons als reden voor de hoge regenval die vooral lokaal tot wateroverlast leidt.
Opnieuw natte week
Zoals het er nu naar uitziet houdt het genoemde weerpatroon in ieder geval deze week nog aan, laat alphons weten in zijn blog. “Vanaf het begin van de volgende week zou het hogedrukgebied boven de Azoren wat meer invloed op ons weer kunnen krijgen, waardoor de situatie wat stabiliseert en minder wisselvallig wordt. Maar het blijft nog wel even afwachten of dat echt gebeurt, want deze trend naar droger weer zagen we ook in eerdere verwachtingen van de weermodellen wel eens naar voren komen, waarna ze niet uitkwamen. Voorlopig zit er niets anders op aan ons voor te bereiden op wederom een natte week. Vooral woensdag en donderdag valt er vrij veel regen in de stroomgebieden.”
