zorgplicht
Het oppompstation aan de Gilzerbaan in Tilburg (foto: Brabant Water).

Brabant Water mag weer drinkwater gaan oppompen volgens de vergunning van 18 miljoen kuub. Sinds 6 juni moest het drinkwaterbedrijf de capaciteit direct terugdringen naar 14,7 miljoen kuub, vanwege een aangespannen zaak door natuurorganisaties. De voorzieningenrechter in Breda constateert dat er ‘een dringende reden van groot algemeen belang is’ om het oppompen weer toe te staan. Ook de huidige hoge grondwaterstand speelt mee.

De voorzieningenrechter besloot op 20 juni dat Brabant Water weer 3,3 miljoen kuub extra mag oppompen. Rob Dongen, directeur van het drinkwaterbedrijf, zei twee weken geleden nog dat het punt nabij was dat bedrijven moeten worden afgesloten van het waternet.

Brabant Water moest begin dit jaar de capaciteit van het oppompstation aan de Gilzerbaan in Tilburg per direct terugbrengen van 18 miljoen naar 14,7 miljoen kuub. Dat was naar aanleiding van de zaak die de Brabantse Milieufederatie (BMF) en het Noord-Brabants landschap aanspanden tegen de uitgebreide vergunning voor het vergroten van de drinkwaterwinning van 1 november 2022. Het nabijgelegen Natura-2000 gebied de Regte Heide in Riel zou teveel schade ondervinden van het vergroten van de capaciteit met 3,3 miljoen kuub.
De rechtbank wil nog het onderzoek afwachten naar het effect van de extra drinkwaterwinning op de natuur, voordat het een eindbeslissing neemt.

Niet op te lossen

De voorzieningenrechter is ervan overtuigd dat Brabant Water voor een niet op te lossen probleem staat. Het bewijs vindt ze in het feit dat er al een ‘bestuurlijk toezichtsgesprek’ is gevoerd door de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Brabant Water heeft namelijk de zorgplicht om de drinkwatervoorziening in Brabant te regelen.

Regenval speelt mee

Opvallend bij de uitspraak is dat ook de extreme regenval van afgelopen weken mee heeft gewogen bij de uitspraak, waardoor de grondwaterstand is gestegen. Dat was  begin dit jaar nog niet het geval. “Ter zitting is gemotiveerd toegelicht door een geohydroloog dat de grondwaterstand (gelet op die uitzonderlijk hoge grondwaterstand) in het jaar 2024 niet zal dalen tot een peil lager dan de afgelopen vijf jaren, ook niet wanneer alsnog de volledige 18 miljoen m³ grondwater wordt onttrokken bij de locatie” is te lezen in de uitspraak.

Schade op natuur onduidelijk

Volgens directeur Rob van Dongen van Brabant Water is de Regte Heide inmiddels het ‘meest bemonsterde stukje in Nederland’. Er staan volgens hem meer peilstokken dan waar dan ook. Brabant Water investeerde een miljoen euro om precies te weten wat daar gebeurt. Dat het oppompen effect heeft staat vast. Door meer water op te pompen, daalt het grondwaterpeil met enkele tot 10 centimeter, blijkt uit de onderzoeken van de Brabantse Milieufederatie en het Noordbrabants landschap. Zij reageren bezorgd in het AD op de uitspraak van de voorzieningenrechter: “Ook de natuur heeft dorst. Wij werken graag aan een toekomstbestendige oplossing waar noch de natuur, noch de drinkwatervoorziening onder lijden.” De organisaties roepen de provincie op mee te denken aan een alternatieve drinkwatervoorziening voor de regio Tilburg en omgeving.

Uitkomst onderzoek

De definitieve uitspraak wordt begin 2025 verwacht, als de resultaten van het effect op de natuur bekend zijn. Dan kan het nog steeds zo zijn dat Brabant Water terug moet naar een maximum van 14,7 miljoen kuub water, zoals de situatie van voor 2022. Volgens het drinkwaterbedrijf zijn er vanaf 2030 alternatieven om heel Brabant van genoeg water te voorzien, zonder de Gilzerbaan extra in te zetten.”Het blijft onverteerbaar dat de Brabantse drinkwatervoorziening door de rechtszaak Gilzerbaan zo op de tocht komt te staan. Samen met de provincie, die de zorgplicht heeft voor voldoende drinkwaterbronnen, blijven we ons inzetten voor het waarborgen van een goede drinkwatervoorziening voor alle Brabanders en de Brabantse economie”, schrijft Brabant Water op hun website.