De afnemende waterkwaliteit in Nederland en de toenemende zoetwatertekorten raken ook de evenementenbranche. Vechtstromen en Rijn en IJssel gaan samenwerken met onder andere ministerie van IenW, Vitens en Zwarte Cross om innovaties van circulaire waterzuiveringstechnieken te versnellen. Zo gaat een zuiveringsunit van Nijhuis Saur Industries en Jotem proefdraaien op de Zwarte Cross voor hergebruik van douchewater als spoelwater voor toiletten, wordt urine ingezameld om als meststof toe te passen en plaatst Jotem ook haar BluElephant.
Met een meerjarig samenwerkingsverband willen de waterschappen, in samenwerking met de evenementenbranche en de regio, de opschaling van innovatieve oplossingen te versnellen. De focus ligt op circulaire waterzuivering, het reduceren van waterverbruik en het bevorderen van circulair hergebruik. Op de Zwarte Cross in Lichtenvoorde van 18 tot en met 21 juli zullen zes innovaties getest gaan worden. Uiteindelijk is het doel om deze innovaties ook buiten de festivalbranche in te zetten, bijvoorbeeld bij ander type evenementen, andere sectoren en gemeenten.
2800 kubieke meter afvalwater besparen
De afgelopen jaren werden al veel verbeterstappen gezet in de waterhuishouding van de Zwarte Cross. Zo worden toiletten doorgespoeld met water uit een nabijgelegen meer en zette de organisatie vacuümtoiletten in met een 85% lager waterverbruik. Omdat Waterschap Rijn en IJssel moeite had om de plotselinge piek aan afvalwater te verwerken, wordt 2800 kubieke meter afvalwater in waterzakken opgeslagen op het festivalterrein en gedoseerd geloosd op het riool. Maar deze maatregelen zijn nog niet genoeg om in 2027 te kunnen voldoen aan de strengere eisen voor waterzuivering, die voortkomen uit de Europese Kaderrichtlijn Water.
Ontlasting rwzi
Daarom gaat de organisatie nieuwe waterzuiveringsinnovaties testen. Er zal minder en schoner afvalwater worden geloosd bij Waterschap Rijn en IJssel. Hoeveel minder moet blijken: als wordt voldaan aan de vastgestelde lozingsnormen, kan gezuiverd water van de Zwarte Cross rechtstreeks de bodem in.
Zes innovaties
Tijdens de Zwarte Cross 2024 worden zes innovaties getest om water te hergebruiken, zuiveren en besparen. Jotem Water Solutions plaatst haar eerste BluElephant, een mobiele zuiveringsinstallatie die afvalwater biologisch zuivert. Deze komt te staan op Playa Exoticana, een zwemplas op het festivalterrein. Achter de schermen installeert MTD de Silver Label Unit, die afvalwater chemisch en fysisch zuivert. Nijhuis Saur Industries voert twee pilots uit. De eerste pilot vindt plaats op de camping in samenwerking met waterexperts van Saxion Hogeschool en Semilla Sanitation. Douchewater wordt via een mobiele zuivering verwerkt tot spoelwater voor toiletten. Het wordt in drie stappen gezuiverd tot glashelder water, dat vervolgens rechtstreeks in de campingtoiletten stroomt. “Het is zo schoon dat ik het durf te drinken”, zegt Peter Scheer van Semilla Sanitation in de Twentse Tubantia. Het spoelreservoir van de wc werkt het beste met schoon water. In potentie bespaart de Zwarte Cross hier volgens Scheer 1000 kubieke meter afvalwater mee. De uiteindelijke test is of de installatie de vraag naar toiletspoelingen aankan: op het drukste moment zijn er zo´n 30.000 gasten die gebruikmaken van toiletten en douches.
Urine inzamelen
De tweede pilot richt zich op urine. Dat bevat specifieke stoffen die een uitdaging vormen voor zuivering, maar uiteindelijk ook als waardevolle meststof gebruikt kunnen worden bij het verbouwen van voedsel. Met het gezuiverde water worden nu akkers bevloeid, deels een alternatief voor kunstmest. “Eigenlijk is het zo: telkens als je plast, plas je de meststoffen voor ongeveer 75 takken munt uit. Daar kun je heel wat koppen muntthee van zetten. Daarom zeggen we bij festivals: from pee to tea”, aldus Scheer. Juridisch gezien liggen hier nog wel uitdagingen. Maar daar gaat hij aan werken. Urinoirs uit de mannentoiletten worden aangesloten op de ‘Pississippi Pipeline’ om pure urine te verzamelen. Ook wordt een speciaal unisex urinoir getest. Als zesde test plaatst Circular Flush waterloze toiletten op het festival.
Lange termijn
De inzichten die met de tests tijdens Zwarte Cross worden opgedaan, worden naderhand geanalyseerd en gedeeld, zodat ook anderen hier hun voordeel mee kunnen doen. Het doel is uiteindelijk dat veel meer mobiele zuiveringsunits van Nijhuis en Semilla Sanitation op plekken komen te staan waar veel mensen douchen en toiletteren, zoals op sportclubs, campings, flatgebouwen en zelfwoonwijken. Er moet dan een extra leiding komen waar douche- en wasmachinewater doorheen loopt naar de zuivering. Het schone water moet vervolgens weer retour naar de toiletten. “Onze container kan een wijk met duizend huizen van wc-spoelwater voorzien, wat 35% aan waterbesparing oplevert per huishouden. Ook is het een duurzame oplossing om perioden van watertekort of overschot te overbruggen”, aldus Scheer. Ook voor het reinigen van zwart water (ontlasting en urine) ziet Scheer kansen. “Ik zie veel kansen in de inzet van compost en meststoffen vanuit zwart water, zodat een riolering overbodig wordt. Daarvoor moeten we contacten leggen met projectleiders van nieuwbouwprojecten. Binnen 3 jaar moeten onze zuiveringsunits in de kelders van flatgebouwen staan. Alle nieuwbouwwijken moeten onze systemen in de wijk hebben staan, dat is het uiteindelijke doel.” Op het moment test Scheer zijn systemen voor hergebruik van grijs water in een wijk in Silvolde.
