Jos Baeten, topman ASR (fot:LinkedIN)

De Nederlandse overheid moet verzekeraars helpen bij het verzekerbaar maken van grote overstromingen. Dat stelt Jos Baeten, topman verzekeraar ASR, in een videogesprek met NRC. De oplossing wordt nu twee keer zo duur. “Dat is van de zotte.”

De overheid gaat niet financieel bijdragen aan de verzekerbaarheid van overstromingen uit primaire waterkeringen. De voordelen van een publiek-private constructie wegen niet op tegen de nadelen daarvan, schreef toenmalig minister Harbers in juni in een brief aan de Tweede Kamer.

Nadelen

Eén van de nadelen is de hoge premieafdracht om alle risico’s te kunnen dekken. Een overstroming van een primaire kering kan weliswaar heel weinig voorkomen, maar als het gebeurt dan is de schade enorm.

Verder speelde mee dat de verzekeraars extra kosten gaan maken, waardoor de gezamenlijke constructie duurder zou uitpakken dan de overheidsoplossing met een tegemoetkoming op basis van de Wts.

Te duur

Ook Baeten is niet content met de beslissing. In het interview zegt hij dat er na jarenlange gesprekken met de overheid een oplossing voor het oprapen ligt. Het model is uitgewerkt en samen met herverzekeraars doorgerekend. Hij is er niet over te spreken dat het oude kabinet er niets in ziet omdat het te duur zou zijn.

Hierdoor blijft de huidige praktijk bestaan, waarbij schade door een dijkdoorbraak rechtstreeks moet worden betaald vanuit de schatkist. En alleen voor een deel van de schade. “Dit is zo langzamerhand de kernkwaliteit van Nederland: we duwen problemen voor ons uit totdat ze zo groot worden, dat het twee keer zo duur wordt om ze op te lossen.”

Solidariteitsprincipe

De overheid is volgens Baeten sowieso nodig om ervoor te zorgen dat het solidariteitsprincipe gaat werken: namelijk dat je een toeslag kunt vragen aan iedereen die bij je verzekerd is, om de pot te vullen. Hij stelt verder dat de overheid ook financieel nodig is in extreme situaties, als de overstroming zo groot is dat de balansen van de verzekeraars de schades niet meer kunnen dragen en anders om zouden vallen. Het idee achter het plan van de verzekeraars, was dat zij de eerste 6 tot 8 miljard euro aan schade zouden dekken, en dat de overheid financieel garant zou staan voor het bedrag daarboven.

Dijkdoorbraak

Als nu een dijkdoorbraak zou plaatsvinden, komen alle kosten bij de schatkist in het kader van de Wet tegemoetkoming schade bij rampen (Wts). Dan moet die wet wel van toepassing worden verklaard. En als dat gebeurt – zoals bij de overstromingen in Limburg – duurt het vaak lang voordat mensen met schade daadwerkelijk een vergoeding op hun rekening hebben staan.

In de Kamerbrief schreef toenmalig minister van Verkeer en Waterstaat Mark Harbers er wel voor open te staan de verzekeraars een rol te geven in de uitvoering van de Wts. Zij zouden, vanwege hun ervaring met schade opnemen, beter het loket kunnen bemannen waar getroffenen zich kunnen melden met hun schade.

Verbond van Verzekeraars

De verzekeraars reageerden daar via hun koepel het Verbond van Verzekeraars in eerste instantie positief op. Baeten – sinds juni voorzitter van het Verbond – lijkt daar nu volgens NRC wat op terug te komen.

“Als ik het positief frame, dan omarmen wij de handreiking die de overheid doet om samen te werken aan één loket. Maar, dan hebben we straks één loket en dan treedt de Maas buiten de oevers. Dan kunnen die mensen zich meteen melden bij dat loket. En dan moeten die mensen die dat loket bemannen zeggen: ‘ja ja ja, het is fijn dat u ons belt, maar we kunnen niks voor u betekenen, want we weten eigenlijk niet of de overheid gaat instappen en voor hoeveel ze gaat instappen’. Dus ja, het is een stap in de goede richting, maar het is te weinig. Het is niet de oplossing.”

Geen politiek draagvlak

Vanuit de verzekeringsbranche werd zo’n vijftien jaar geleden al een voorstel gelanceerd om samen met de overheid een verzekeringsproduct te ontwikkelen voor het volledige overstromingsrisico (inclusief primaire keringen), blijkt uit een artikel in WaterForum magazine. Daarvoor was geen politiek draagvlak. De verzekeringsmarkt heeft toen het verzekeren van de risico’s bij secundaire keringen opgepakt.

In 2013 wees de Autoriteit Consument en Markt erop dat een verplichte verzekeringsconstructie in strijd is met de mededingingsregels. In 2016 introduceerde verzekeraar Neerlandse een vrijwillige overstromingsverzekering. De belangstelling hiervoor was gering, slechts een paar duizend polissen werd verkocht. Bovendien trok de risicodragende partij zich terug.

Andere landen

Een overstromingsdekking via de woonhuisverzekering is op verschillende manieren mogelijk. Zo is in Groot-Brittannië op verzoek van de landelijke overheid voor huiseigenaren in onverzekerbare gebieden die te overstromingsgevoelig zijn (kans: eens in de 75 jaar), de aparte overstromingsverzekeraar Flood Re opgericht. Deze oplossing geldt alleen voor huizen van vóór 2009, omdat na dat jaar waterbestendig gebouwd moet worden. In Frankrijk en Spanje speelt de overheid juist weer een grotere financiële rol en treedt ze ook op als herverzekeraar.