Als directeur van de Global Commission on the Economics of Water, pleitte Henk Ovink op de VN-top over biodiversiteit in Colombia voor het veiligstellen van de mondiale hydrologische watercyclus. Het behoud aan biodiversiteit, zoals in moerasachtige gebieden, speelt daarbij een grote rol. Zijn commissie ziet mogelijkheden door een mondiale inzet op waterefficiëntie, sociale gelijkheid en duurzaam milieubeheer.
“Biodiversiteit, klimaat en de hydrologische watercyclus gaan hand in hand”, zo opende directeur Henk Ovink van Global Commission on the Economics of Water de speciaal belegde persconferentie op de COP16 op 25 oktober in Cali, Colombia. “De hydrologische watercyclus raakt steeds meer uit balans door onze mondiale economische activiteiten. Door verstoring van de biodiversiteit in waterrijke gebieden en in bossen, verdampt er minder water uit planten en uit de bodem. Dat heeft invloed op de neerslag.” Volgens Ovink heeft de degradatie van moeraslandschappen en het kappen van bossen dus directe invloed op de waterschikbaarheid en daarmee op de biodiversiteit.
Spiraal doorbreken
In het eindrapport geeft de Global Commission on the Economics of Water drie hoofddoelen waarmee deze spiraal kan worden doorbroken. De commissie adviseert meer aandacht voor economische efficiëntie, sociale gelijkheid en duurzaam milieubeheer. Verder adviseert de commissie ook economische prikkels, zoals een waterheffing op export van producten uit landen die kampen met waterschaarste.
Tekst gaat verder onder de foto
Groen water
Onder leiding van de Duitse professor Johan Rockström heeft de commissie een verdiepende studie gedaan naar de hydrologische watercyclus en de rol van ‘groen’ water – het water dat verdampt uit de bodem en uit vegetatie. De uitkomst is dat de cyclus al heel erg is verstoord. En door verdere degradatie van bos- en moeraslandschappen dreigt nog verdere verstoring.
Lokale verdamping
In de watergemeenschap is traditioneel veel aandacht voor waterschaarste door afnemende hoeveelheden grondwater en oppervlaktewater – het blauwe water. Wetenschappelijke studies laten nu zien dat de circulatie van water in de atmosfeer steeds meer hapert. De meest bekende circulatie is de vorming van wolken op zee, die regen brengen, en rivieren die het naar zee afvoeren. Echter, de helft van de verdamping vindt plaats boven land door water dat afkomstig is uit planten en uit de bodem. Een deel hiervan valt lokaal neer, maar het groene water kan ook door de wind worden meegenomen naar andere continenten. Zo heeft de verdiepende studie aangetoond dat het kappen van de regenwouden in de Amazone daar leidt tot minder groen water’ en minder evaporatie. Bijgevolg verplaatst zich minder groen water over de oceaan en neemt de neerslag in centraal Afrika af.
Economische prikkels
Het vertrekpunt van de commissie is dat water een gemeenschappelijk goed is en dat de hydrologische balans moet worden hersteld. Daarbij is gekeken naar economische prikkels. Echter, water heeft volgens de commissie weinig economische waarde en er zijn weinig financiële prikkels om een efficiënt gebruik van water te stimuleren en landschapsdegradatie tegen te gaan. Een klakkeloze prijsverhoging zou de inkomstenongelijkheid vergroten.
Exportheffing
Daarom is de commissie op zoek gegaan naar een manier om de vicieuze cirkel van weinig innovatie te doorbreken. Een optie is de invoering van een waterheffing op de export uit waterarme landen van producten waar veel water voor nodig is, zoals katoen en rijst. Zo’n exportheffing maakt de import uit die waterarme landen duurder, waardoor er in de waterrijke landen financiële prikkels ontstaan om te investeren in productie van gewassen die veel water nodig hebben. Op termijn kan zo een verschuiving ontstaan naar landen waar voldoende water beschikbaar is. Zo’n verplaatsing moet dan volgens de commissie wel samen opgaan met sociale gelijkheid en de bescherming van het milieu.
Meer informatie
De hele persconferentie met Henk Ovink en leden van de commissie op de COP16 is te zien op WebTV UN. Meer informatie over de Global Commission on the Economics of Water en het eindrapport zijn te vinden op www.watercommission.org.
