Door de principes van ‘regeneratief ontwerp’ toe te passen, kunnen Europese steden de omvang van hun groenblauwe gebieden met 42 procent vergroten en daarmee aansluiten bij de nieuwe Europese Natuurherstelwet. Dat blijkt uit een nieuwe studie van internationaal ingenieursbureau Sweco.
Regeneratief ontwerp houdt in dat bij gebiedsontwikkelingen en renovaties natuurlijke systemen worden hersteld en versterkt. Een regeneratief ontwerp draagt actief bij aan thema’s als biodiversiteit, waterhuishouding en de relatie tussen mens en natuur. Centraal bij regeneratief ontwerp staat de implementatie van ecologische systemen op gebieds- en gebouwniveau.
Dode zones
Op dit moment woont 75 procent van de EU-burgers in stedelijke gebieden. Naarmate steden groeien, worden groenblauwe ruimtes vaak opgeofferd voor grijze infrastructuur, wat een negatieve impact heeft op de biodiversiteit. Door natuurlijke oppervlakken te bestraten, bomen te verwijderen en waterwegen te kanaliseren, heeft stedelijke ontwikkeling geleid tot ecologische ‘dode zones’ en een grotere kwetsbaarheid voor overstromingen en hittegolven.
Kettingreactie
“De achteruitgang van de biodiversiteit vordert in een alarmerend tempo en op een alarmerende schaal, wat een kettingreactie teweegbrengt. Dit bedreigt ook de essentiële ecosysteemdiensten waar burgers op vertrouwen, zoals schoon water, schone lucht en bestuivende gewassen”, zegt Tobias Nauwelaers, senior projectleider Natuurherstel en Stedelijke Ecologie bij Sweco en een van de auteurs van het rapport.
Natuurherstelwet
Recente gegevens van het Europees Milieuagentschap tonen aan dat 81 procent van de beschermde habitats in slechte staat verkeert, en dat slechts 9 procent verbetert. Onder de nieuwe Europese Natuurherstelwet, die gericht is op het herstellen van gedegradeerde ecosystemen, moeten lidstaten hun bijdrage aan het omkeren van deze trend plannen en opvolgen.
Financiering beschikbaar
“Een oplossing voor het biodiversiteitsprobleem van Europese steden is het toepassen van de principes van regeneratief ontwerp. Door natuurlijke systemen en semi-natuurlijke systemen te integreren om meer groenblauwe gebieden te creëren, kunnen de steden niet alleen de schade aan het milieu minimaliseren, maar ook beginnen met ‘teruggeven’ door positief bij te dragen aan ecosystemen en de biodiversiteit te stimuleren. Er is EU-financiering beschikbaar om dit probleem aan te pakken, aangezien er minstens 20 miljard euro per jaar wordt toegewezen uit de EU-begroting voor 2021-2027 voor uitgaven aan biodiversiteit”, zegt Nauwelaers.
Aanvullende maatregelen
Sweco heeft 22 Europese steden onderzocht, waaronder Amsterdam, Antwerpen, Brussel en Rotterdam. De Scandinavische steden Tampere, Bergen en Oslo hebben volgens de studie van Sweco het potentieel om enkele van de groenste steden van Europa te worden. Andere steden in de studie zouden aanvullende maatregelen moeten nemen om te voldoen aan de 30 procent groene regel. Overigens blijkt uit de Sweco-studie dat Amsterdam, Antwerpen en Rotterdam ook met de voorgestelde aanvullende maatregelen nog niet die doelstelling van 30 procent groenblauwe gebieden kunnen halen. In die steden – evenals in Londen, Stuttgart en München – is blijkbaar meer nodig om te voldoen aan de doelen van de Natuurherstelwet.
De tekst loopt door onder de grafiek
Negen aanbevelingen
Het rapport van Sweco komt met verschillende aanbevelingen voor besluitvormers in Europese steden en gemeenten die overwegen om regeneratieve steden te worden:
1. Gebruik op de natuur gebaseerde oplossingen die gebruikmaken van groenblauwe infrastructuur om biodiversiteit te ondersteunen, water te beheren en gezonde ruimtes te creëren.
2. Geef prioriteit aan inheemse planten om de biodiversiteit te vergroten, invasieve soorten te beheersen en gedegradeerde gebieden te herstellen voor een gezonder ecosysteem.
3. Creëer groene corridors om natuurgebieden met elkaar te verbinden, waardoor de bewegingsvrijheid van soorten wordt vergroot en de biodiversiteit wordt ondersteund.
4. Gebruik doorlatende oppervlakken, regenwateropvang en wetlands om regen te absorberen, overstromingen te voorkomen en de waterkwaliteit en de natuur te ondersteunen.
5. Betrek inwoners bij planning en projecten om inclusiviteit, samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid te bevorderen.
6. Creëer gesloten kringloopsystemen om afval te minimaliseren, hulpbronnen te recyclen en hernieuwbare energie te genereren.
7. Promoot stedelijke landbouw met gemeenschapstuinen om de lokale voedselproductie te stimuleren, transportemissies te verminderen en de lokale economie te ondersteunen.
8. Creëer veerkrachtige, netto-nul infrastructuur die zich aanpast aan klimaatverandering en gezondheid, duurzaamheid en toekomstige behoeften ondersteunt.
9. Promoot 15 minuten toegang tot belangrijke diensten, duurzaam openbaar vervoer en beloopbare, fietsvriendelijke, autovrije buurten.
Het studierapport van Sweco kunt u hier downloaden.
