Waterschap Limburg zegt teleurgesteld te zijn in het nieuwe Faunabeheerplan bever 2024-2030 waarmee Gedeputeerde Staten van de provincie op 21 januari hebben ingestemd. Het Faunabeheerplan werkt door in het beverprotocol waarmee het waterschap moet werken. De afgelopen decennia is de beverpopulatie in Limburg enorm gegroeid en het waterschap wil graag meer mogelijkheden om in te grijpen, maar het Faunabeheerplan laat dat nog onvoldoende toe.
In het nieuwe Faunabeheerplan bever 2024-2030 staan beleid en regels over wat er wel en niet mag met de bever in Limburg. Het plan wordt opgesteld onder verantwoordelijkheid van de Fauna Beheereenheid Limburg. Arnold Jansen, lid van het dagelijks bestuur van Waterschap Limburg: “We zijn teleurgesteld in het nieuwe Faunabeheerplan bever. Voor ons missen er cruciale uitgangspunten. Dit geluid hebben we ook meermaals laten horen aan de provincie, maar ook bij de besprekingen met de Fauna Beheereenheid bij het samenstellen van het nieuwe plan. Helaas tot nu toe zonder het gewenste resultaat. Het gaat voor ons met name over de risicolocaties en het beverbeheer.”
Risicolocaties
Het waterschap had graag gezien dat er risicolocaties waren aangewezen: een kaart met gebieden waar de bever niet welkom is. “In deze gebieden kunnen we als waterschap dan ook makkelijker jaarrond ingrijpen zonder een plan van aanpak in te hoeven dienen met alle administratieve lasten van dien. Dit geldt ook voor andere organisaties. Ook heeft het waterschap dan meer ingreepmogelijkheden in de kraamtijd.”
Genetische uitwisseling
Waterschap Limburg heeft de laatste jaren in toenemende mate te maken met de groei van de beverpopulatie in Nederland. De beverpopulatie is landelijk in de afgelopen 15 jaar het snelst gegroeid binnen de provincie Limburg. Het waterschap schat de populatie op zo’n 2000 dieren. Volgens de Zoogdiervereniging zou de snelle groei te maken kunnen hebben met de genetische uitwisseling van dieren met Duitsland en België. Hierdoor is binnen de Limburgse beverpopulatie een sterke(re) genenpool ontstaan. Provincie Limburg is het bevoegd gezag soortenbeleid. En vanuit deze rol ook verantwoordelijk voor het beverbeleid in Limburg.
Veel tijd en geld
In 2023 besteedde Waterschap Limburg 9000 uur aan personeel voor beverbeheer. Chrit Wolfhagen, lid van het dagelijks bestuur van het waterschap: “Elke dag zijn heel veel medewerkers van ons in de weer met het beheer van de bever. We lopen tegen veel dingen aan, waar we geen grip op krijgen omdat de regels dit niet toelaten. Helaas zal het nieuwe plan hier ook niet in voorzien en moeten we kijken of we binnen de marges toch wat zaken gedaan krijgen. Je merkt helaas de frustratie bij onze omgeving en onze eigen medewerkers hierover.”
Het beverbeheer gaat over het dichten van oeverholen, het verwijderen of verlagen van beverdammen (200 actieve dammen), het uitvoeren van innovatieve maatregelen en het afschot van de bever (170 bevers in 2023-2024). Daarnaast is er beleidsmatig en administratief werk. Er werden in 2023 325 beveradviezen opgesteld. In 2024 was het waterschap voor alle beverkosten 800 duizend euro kwijt. Daar bovenop komen nog verschillende onderzoeks- en uitvoeringskosten.
Minder ruimte
In het water van natuurgebieden, waar bevers normaal gesproken leven, veroorzaken ze met hun gedrag weinig knelpunten, omdat het daar om robuuste systemen gaat. Maar door de toename van de populatie is er per beverpaar steeds minder ruimte beschikbaar en vestigen de dieren zich ook op plekken waar ze minder gewenst zijn, zoals bij de bebouwde kom. Hierdoor komen ze steeds vaker in conflict met mensen. “Door beter beverbeheer kunnen we het aantal bevers beïnvloeden en zorgen dat ze voor minder overlast zorgen”, stelt het waterschap.
Nuttig én schadelijk
Ofschoon bevers een positief effect hebben op de variatie in het beekdal, nuttig zijn in tijden van droogte – hun dammen houden het beschikbare water langer vast – en in feite een inheemse soort zijn, veroorzaken ze ook vraat-, graaf- en natschade. Het waterschap heeft met name last van graaf- en (dreigende) natschade. Ook zegt het waterschap zijn taak als peilbeheerder niet goed te kunnen uitvoeren omdat de bever het waterpeil opstuwt. De beverdammen hebben volgens het waterschap ook – met name in Zuid-Limburg – een negatief effect op dieren en planten die voor hun voorkomen gebonden zijn aan stroming. Deze dreigen te verdwijnen uit het Heuvelland.
Waterveiligheid
Beverdammen kunnen ook leiden tot een verminderde buffercapaciteit. Hierdoor kan bij extreme neerslag de waterveiligheid in het geding komen. Echter, bij bedreiging van de waterveiligheid beschikt het waterschap al over een provinciale ontheffing (op voorhand). Zodat het bij dreigende schade aan buffers al proactief maatregelen kan treffen. Ook bij graverij in waterkeringen kan het waterschap het hele jaar door ingrijpen.
Unie wil landelijke aanpak
Waterschap Limburg staat niet alleen met zijn vraag om meer mogelijkheden bij het beverbeheer. Veel waterschappen moeten met enige regelmaat ingrijpen, vooral om graafschade te voorkomen of te herstellen. Eind vorig jaar gaf ook de Unie van Waterschappen aan dat er wat haar betreft een landelijke aanpak voor bevers moet komen. Die zou als het aan de Unie ligt in 2025 met de provincies moeten worden vastgesteld.
Overleg met provincie
Waterschap Limburg heeft al jarenlang frequent bestuurlijk contact met de provincie Limburg over het effect van het groeiend aantal bevers op zijn taak als waterbeheerder. Daarbij heeft het waterschap herhaaldelijk gevraagd om meer slagkracht als het gaat om het uitvoeren van beverbeheer. Maar het nieuwe Faunabeheerplan maakt duidelijk dat dit frequente overleg dus nog niet heeft geleid tot de bijsturing van het beleid die het waterschap voor ogen heeft. Waterschapsbestuurder Arnold Jansen geeft de moed echter niet op: “We blijven in gesprek met de provincie over het beleid rondom de bever. In december 2024 hebben we hiertoe bestuurlijk een verduidelijkend gesprek gehad. Dit gesprek krijgt binnenkort een vervolg. We hopen toch nog aanvullende zaken te kunnen regelen, zodat het beverbeheer in de toekomst minder hobbelig wordt.”
Brief aan Provinciale Staten
Daartoe heeft het waterschap op 21 januari een brief gestuurd aan Provinciale Staten waarin het zijn standpunten over het Faunabeheerplan nogmaals uiteenzet. Het waterschap vraagt Provinciale Staten om zich in te zetten voor meer beverbeheermogelijkheden. ‘Op het moment dat het waterschap niet de benodigde taken kan/mag uitvoeren om overlast tegen te gaan, ontstaat er overlast en onvrede bij de omgeving’, schrijft het waterschap. ‘Wij gaan graag met uw Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten verder in gesprek over mogelijkheden om te onderzoeken hoe de gereedschapskist van het waterschap meer passend gevuld kan worden om actief populatiebeheer in Limburg mogelijk te maken, inclusief de hiervoor benodigde juridische randvoorwaarden.’
