Een pilotproject bij de Zwarte Cross heeft aangetoond dat technologische innovaties voor circulaire waterketens bij evenementen levensvatbaar zijn, maar dat tijdelijke buffermethoden nu nog het meest effectief zijn om de druk op de rwzi te dempen. Ook blijken festivalbezoekers positief te staan tegenover waterhergebruik, mits hun comfort behouden blijft. Wel vormen juridische beperkingen een grote drempel voor bredere toepassing.
In juli 2024 zijn het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Waterschap Rijn & IJssel, Waterschap Vechtstromen, drinkwaterbedrijf Vitens, Gemeente Oost Gelre, de Samenwerking Water van de Regio Achterhoek+ en De Feestfabriek een meerjarige samenwerking gestart rondom circulaire waterketenoplossingen bij evenementen. De partners sloten zich hiermee aan bij de Green Deal Circular Festivals, een Europees samenwerkingsverband van ruim vijftig festivals dat inzet op circulaire en klimaatneutrale organisatiemodellen.
Innovaties
Tijdens de 2024-editie van Zwarte Cross, van 18 tot en met 21 juli, heeft onderzoek plaatsgevonden en is het publiek betrokken om aandacht te geven aan de wateropgaven en om inzicht te krijgen in het draagvlak voor de oplossingen. Deze acht innovatieve wateroplossingen werden getest:
• BluElephant: mobiele biologische afvalwaterzuivering.
• Silver Label Unit: produceert herbruikbaar water uit gemengd afvalwater.
• Grijswater Unit: zuivert douchewater voor toiletspoeling.
• Urinebehandeling: verwerkt urine tot water en meststoffen.
• Circular Flush: waterloze off-grid toiletten.
• Powershower: waterbesparende hogedrukdouche.
• Unisex urinoir: inclusieve toiletoplossing die grondstoffenwinning uit vrouwenurine mogelijk maakt.
• Concentraatbehandeling: verwijdert medicijn- en drugsresten uit ‘opgeconcentreerd’ afvalwater.
Opschaling vereist
In het onderzoeksrapport ‘Samenwerken aan opschalen circulaire waterketens evenementen’ staat dat meerdere innovaties rond waterzuivering en -besparing tijdens het etalageproject op de Zwarte Cross technisch haalbaar zijn gebleken. Zij vereisen echter nog verdere opschaling in capaciteit om de volledige waterproblematiek van grootschalige festivals aan te pakken. De inzet van buffersystemen via tijdelijke opslag in mestzakken en gedoseerde lozing blijkt in deze beginfase de meest effectieve manier om piekbelastingen op de rwzi te beperken.
Wet- en regelgeving
Daarnaast blijkt uit de bevindingen dat evenementenbezoekers openstaan voor waterhergebruik, mits hun gebruiksgemak niet wordt aangetast. Dit gegeven biedt volgens de onderzoekers waardevolle kansen voor verdere uitbreiding, maar de huidige wet- en regelgeving belemmert het lokaal hergebruiken en lozen van gezuiverd afvalwater nog. Samenwerking tussen evenementenorganisatoren, overheden, waterschappen en innovators is volgens het rapport dan ook onmisbaar om juridische barrières te slechten en de implementatie van circulaire waterketens te versnellen.
Monitoring
De onderzoekers adviseren om de waterbalans van een evenement integraal te benaderen: waterbesparing, hergebruik en het voorkomen van vervuiling grijpen allemaal op elkaar in. Ook onderstrepen zij het belang van monitoring van waterstromen: ‘meten is weten’. Op basis van data kunnen organisatoren en partners gerichter keuzes maken over geschikte oplossingen en tijdig inspelen op weersinvloeden als droogte of hevige regenval.
Kansen elders
In de volgende fase van deze samenwerking wordt toegewerkt naar verdere opschaling en zullen nieuwe en bestaande innovaties breder worden getest. De focus ligt op het versterken van netwerken, het delen van kennis en het verder vergroten van maatschappelijk draagvlak. De hoop is dat de ervaringen op de Zwarte Cross niet alleen andere evenementen inspireren, maar ook leiden tot succesvolle toepassingen in andere sectoren en regio’s.
