De Noord-Atlantische oceaan was in de lente nog nooit zo warm als dit jaar. De afgelopen drie maanden was de oppervlakte van het zeewater enkele dagen zo’n 0,5 graad hoger dan het laatste record in 2010. Rond Engeland en Ierland is de temperatuur van de Noord-Atlantische oceaan zelfs 4°C hoger dan gemiddeld. Klimaatwetenschappers denken aan meerdere oorzaken: klimaatverandering, natuurlijke schommelingen door warme golfstromen als El Niño en afwijkende weerpatronen met minder wind.
Door de combinatie van de geleidelijke opwarming van het oceaanwater en natuurlijke klimaatschommelingen bevond de Noord-Atlantische Oceaan zich al aan het begin van 2023 aan de bovengrens van de gemeten temperaturen, aldus het KNMI. Het jaar 2023 stond dus in de startblokken om records te breken, maar de grootte en duur van dit record doet veel wetenschappers versteld staan. Op 11 juni was de oppervlaktetemperatuur van het zeewater 22,7 °C, dat was 0,5°C hoger dan het laatste record in 2010. Op 17 juni was de zeewatertemperatuur van de Noord- Atlantische oceaan gestegen tot 23°C, dat is 0.2°C hoger dan het laatste record in 2010, meldt de New Scientist.
Ierland en Engeland
Vooral rond Ierland en Engeland is de Noord-Atlantische oceaan sterk opgewarmd. De zeewatertemperatuur is daar zelfs 4°C hoger dan gemiddeld. Klimaatwetenschappers van de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) hebben de wateren rond Ierland en Engeland daarom uitgeroepen tot een categorie 4 mariene hittegolf. Dat is de categorie ‘extreem’. Vooral rond Durham en Aberdeen, aan de oostkust van Engeland, en aan de Westkust van Ierland is de zeewatertemperatuur extreem opgewarmd. Op 18 juni was het zeewater 15°C bij Durham, zo’n 12°C hoger dan gemiddeld in deze regio.
Zeeschuim
Vissers in de Noordzee rapporteren enorme oppervlaktes oranjerood gekleurd water, bestaande uit kilometers grote ‘eilanden’ van zeevonk. Zeevonk is een oplichtend pantserwier en kan de zee felblauw kleuren bij bepaalde klimatologische omstandigheden. Door het abnormale warme zeewater komt zeevonk tot massale bloei, met als nadeel dat door het vele zeeschuim zuurstoftekort ontstaat in het water en plankton afsterft.
Klimaatverandering
Volgens meerdere bronnen heeft de klimaatverandering zeker bijgedragen aan de enorme opwarming van de Noord-Atlantische Oceaan. Sinds 1850 is deze opwarming ongeveer +1°C, vergelijkbaar met het wereldgemiddelde. Daarnaast spelen ook natuurlijke klimaatschommelingen mee, zoals El Niño en veranderende zeestromen. Verder geeft het KNMI aan dat er meerdere oorzaken in 2023 aan te wijzen zijn voor de extreme opwarming.
Afwijkende weerpatronen
Het Nederlandse KNMI spreekt ook van afwijkende weerpatronen dit jaar, wat de massale opwarming van de zee versterkt heeft. Het hogedrukgebied boven de Azoren was dit voorjaar relatief zwak met zwakke passaatwinden tot gevolg. Verder was er sinds half mei een hardnekkig hogedrukgebied boven Groot-Brittannië, wat langzaam richting Scandinavië dreef. Dit zorgde voor een oostenwind vanaf de zuidelijke helft van het Europese continent, die met name in juni warme en droge lucht over zee blies. Dit heeft bijgedragen aan de lokale opwarming van het zeeoppervlak ten westen van Ierland en Frankrijk.
Geen Saharazand
Tenslotte is er ook sinds begin juni een uitzonderlijk lage concentratie Saharastof in de lucht gemeten. De lucht is ook schoner doordat er sinds januari 2020 strengere milieunormen voor de zwaveluitstoot door scheepvaart gelden. In hoeverre de hierdoor verbeterde luchtkwaliteit heeft bijgedragen aan het huidige warmterecord is op dit moment nog niet duidelijk.
Het KNMI sluit niet uit dat we zulke extreem hoge zeeoppervlak-temperaturen de komende jaren vaker terug gaan zien.
