Custom Powders in Helmond ontkent dat het FRD903 op riool of oppervlaktewater heeft geloosd. Vorige week noemde waterschap Aa en Maas de poederfabrikant nog als een bron van de omstreden GenX-stof. Het werpt de vraag op wat precies onder ‘lozingen’ moet worden verstaan. Ondertussen wordt nog gezocht naar de bron(nen) van de FRD903-verontreiniging bij rwzi Eindhoven.
In een schriftelijke verklaring laat Custom Powders, dat onder andere poeders levert aan de voedingsindustrie, weten dat het nooit FRD903-houdend water heeft geloosd. Ook zouden er nooit ‘ongewone voorvallen’ zijn geweest waarbij afvalwater met deze stof in het riool is terechtgekomen.
Onder de voorlopige richtwaarde
Zowel bij de waterzuivering in Eindhoven (Waterschap De Dommel) als Aarle-Rixtel werd in oktober FRD903 in het effluent gevonden. In Eindhoven ging het om 130 nanogram per liter en bij Aarle-Rixtel werd 22 nanogram per liter gemeten. De gemeten waarden zitten onder de voorlopige richtwaarde van 150 nanogram per liter, die het RIVM heeft vastgesteld voor drinkwater. Voor GenX-stoffen in oppervlaktewater is nog geen richtwaarde vastgesteld. Momenteel wordt bekeken of er voldoende onderzoeksgegevens zijn om ook voor oppervlaktewater een GenX-richtwaarde te bepalen.
Zoeken naar mogelijke bronnen
De waterschappen en Rijkswaterstaat doen sindsdien hun uiterste best om de bron(nen) te achterhalen. Begin 2018 hopen ze meer duidelijkheid te hebben over de mogelijke bronnen. Woordvoerder Martin Bouwman van Waterschap De Dommel: “We meten op alle zuiveringen, op inlaatplekken van Maaswater – om locaties uit te sluiten – en door in het aanvoerstelsel van de rioolwaterzuiveringen van Eindhoven en Aarle-Rixtel nieuwe metingen uit te voeren. We nemen nu dus aanvullende monsters op de rwzi en Rijkswaterstaat neemt monsters in de Maas en Maasmondingen. Het gaat nu om totaal bijna veertig extra monsters. Op deze manier willen we meer zicht krijgen op waar de stromen vandaan komen. Het aanvoergebied van een zuivering is namelijk groot. Ter illustratie: de zuivering in Eindhoven is qua grootte de vierde zuivering van Nederland.”
Steekmonsters op specifieke locaties
“Parallel verkennen de waterschappen samen met de omgevingsdienst Zuidoost-Brabant welke bedrijven deze stof zouden kunnen toepassen”, vervolgt Bouwman. “Op basis van deze inventarisatie en de verdiepende metingen, kunnen daarna op specifieke locaties in het gebied steekmonsters worden genomen. Op deze manier willen we zo snel en effectief mogelijk zicht krijgen op de bron(nen) van GenX-stoffen in de beheergebieden van Aa en Maas en De Dommel.”
Custom Powders meldde zich bij de Omgevingsdienst
Waar De Dommel nog in het duister tast voor wat betreft de bron(nen) van de FRD903-verontreiniging, dacht Aa en Maas de boosdoener voor rwzi Aarle-Rixtel al snel gevonden te hebben. Naar aanleiding van het nieuws van de aangetroffen GenX-stoffen besloot Custom Powders zich uit voorzorg bij de Omgevingsdienst te melden, omdat het bedrijf teflon droogt waarin ook FRD903 zit. Maar, zo stelt het bedrijf, van het water dat bij het droogproces vrijkomt of wordt gebruikt, eindigt niets in het riool. Het wordt volgens Custom Powders opgevangen en afgevoerd.
‘Dat moeten we goed onderzoeken’
Waterschap Aa en Maas laat weten dat het Custom Powders in ieder geval wil onderzoeken. “Omdat het bedrijf werkt met materiaal waarin een GenX-stof zit, is er een risico dat die stof ook in het water eindigt”, reageert dijkgraaf Lambert Verheijen in het Eindhovens Dagblad. “Het bedrijf geeft nu zelf aan dat dat niet het geval is. Het is mogelijk dat heel het bedrijfsproces volledig is afgesloten van het riool. Dat moeten we dan goed onderzoeken. En als blijkt dat Custom Powders niet de bron is, dan zoeken we verder. Dat gebeurt ook al.”
Wat is een lozing en wat niet?
Een en ander werpt de vraag op wat nu precies een lozing is en wat niet. Custom Powders kan het productieproces wel zorgvuldig hebben ingericht en het verontreinigde water keurig opvangen en afvoeren naar een afvalverwerker, maar hoe zit het bijvoorbeeld met een medewerker die wat slordig is met handschoenen of werkkleding en bij het wassen van zijn handen ongemerkt GenX-stoffen door de afvoer laat lopen? Voor Waterschap Aa en Maas is hier niet sprake van een ‘grijs gebied’. Woordvoerster Fieke Wennink: “Een nullozing betekent ook echt dat stoffen niet geloosd mogen worden naar riool of omgeving. Dit is meestal vastgelegd in het ‘algemene’ activiteitenbesluit en in een maatwerkvoorschrift met specifieke regels voor stoffen, situatie en activiteiten. In ieder geval geldt altijd de ‘zorgplicht’. Als een bedrijf redelijkerwijs had kunnen weten of als het logisch is dat niet geloosd mag worden, is een bedrijf ook verplicht goed te beoordelen of niet via alternatieve routes toch geloosd wordt – in het voorbeeld handen wassen – en moeten ook daar passende maatregelen voor genomen worden. Op deze ‘zorgplicht’ kan ook gehandhaafd worden.”
Op de vraag of het mogelijk is dat Waterschap Aa en Maas, dat Custom Powders als bron noemde van de FRD903-verontreiniging, en Custom Powders, dat zegt geen water met FRD903 op het riool of oppervlaktewater te lozen, allebei gelijk hebben, antwoordt Wennink kort: “Dat wordt nu onderzocht.”
