Na anderhalf jaar onderzoek hebben wetenschappers van de Radboud Universiteit Nijmegen en Wageningen Universiteit laten zien dat het principe van Aquafarm werkt. In een Aquafarm leven waterplanten en dieren in het afvalwater en halen ze op een efficiënte manier afvalstoffen uit dat water. Het project is toe aan de tweede fase: opschaling naar de praktijk.
De planten en dieren zuiveren afvalwater zodanig dat het voldoet aan de Europese richtlijn voor natuurlijke wateren. Een ander doel van de Aquafarm is om deze natuurlijke waterzuivering te combineren met het produceren van grondstoffen, zoals eiwitten en vetten, die gewonnen kunnen worden uit de planten en dieren.
Grote wateroppervlaktes betekenen nieuwe uitdagingen
In de tweede fase blijft er plaats voor verdere experimenten op kleinere schaal in het kassencomplex van de Radboud Universiteit, maar daarnaast gaat Aquafarm de komende jaren aan de slag met het opschalen van het principe bij waterzuiveringsinstallaties. “Omdat we dan met grote wateroppervlaktes zitten, komen we weer nieuwe uitdagingen tegen, zoals ruimtewinst door stapelen en het in toom houden van infecties”, aldus Leon Lamers, hoogleraar Aquatische ecologie en milieubiologie aan de Radboud Universiteit. “De financiering is deze maand net rond, dus we kunnen aan de slag!”
Lijm maken uit kroos
Uit het onderzoek blijkt dat twee organismen goed samenwerken in de waterbakken van de Aquafarm: zoetwaterwormen, die slibdeeltjes afbreken, en de grote kroosvaren, een drijvende waterplant die het water zuivert door opgeloste nutriënten op te nemen, zoals fosfor. “Maar uiteindelijk kunnen er veel meer organismen aan toegevoegd worden, zoals mosselen, kreeftjes en andere waterplanten”, zegt Lamers. Met Aquafarm kunnen waterschappen volgens hem een volgende stap zetten op weg naar een circulaire economie. Daarom kijken de onderzoekers goed naar welke omstandigheden nodig zijn voor de productie van bepaalde gewilde producten, zoals eiwitten en vetten, maar ook groene meststoffen, visvoer of lijmcoatings. Ook is er al een praktijkproef gedaan bij de rwzi Dodewaard, waarbij ruim 400 kilo kroos is geoogst die nu wordt gebruikt om lijm te produceren.
Mogelijk ook een oplossing voor medicijnresten…
Volgens medeonderzoeker Tamara van Bergen zou de Aquafarm wellicht ook een rol kunnen spelen bij de verwijdering van medicijnresten. “Medicijnresten die in het rioolwater terechtkomen, worden op dit moment eigenlijk per toeval verwijderd door bacteriën in de huidige waterzuiveringsinstallaties, maar niet alles wordt hiermee verwijderd. Hiervoor zijn nu dure extra technieken nodig. Als we niet gauw meer inzicht krijgen in het proces, komen er uiteindelijk te veel medicijnresten en andere nieuwe vervuilende stoffen in ons drinkwater”, zegt Tamara van Bergen.
… en broeikasgassen
Leon Lamers denkt bovendien iets te kunnen doen aan de uitstoot van broeikasgassen (kooldioxide, methaan, lachgas) tijdens waterzuivering: “In de komende jaren willen we ons ook focussen op hoe we de emissie van deze gassen op een slimme manier kunnen verlagen in Aquafarm. Dit kan door biomassa te oogsten en te zorgen dat methaan en lachgas door bacteriën op planten afgebroken worden.”
Waterwegen Dragons Den
Aquafarm was in 2014 het winnende idee van de Waterwegen Dragons Den, waarbij honderd ondernemers, wetenschappers, waterschappers en vrijdenkers kansen presenteerden voor het hergebruik van de middelen van de waterschappen. Het project Aquafarm is een samenwerking tussen de Radboud Universiteit, Radboud spin-off Onderzoekcentrum B-WARE, Wageningen Universiteit, de initiatievenfabriek van P2 en drie waterschappen. Meer informatie op de website van Aquafarm.
