Het nieuwste IPCC-rapport concluderen wetenschappers dat de schadelijke effecten van opwarming van de aarde zich sneller zullen aandienen en de risico’s complexer worden. “We bekijken de risico’s te eenlijnig, zoals bijvoorbeeld de kans op overstromingen, en we hebben nog te weinig oog voor de samenhang met andere risico’s, zoals bijvoorbeeld met de kans op droogte”, zo stelde professor Maarten van Aalst tijdens een Deltares-webinar in reactie op het nieuwe IPCC-rapport. Maatregelen die meerdere risico’s tegelijk verminderen, moeten prioriteit krijgen, aldus Van Aalst.
Het recent verschenen IPCC-rapport Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability is geschreven door 300 onderzoekers die de afgelopen drie jaar 34.000 wetenschappelijke publicaties hebben geraadpleegd over de te verwachten effecten van de wereldwijde opwarming. Drie Nederlandse onderzoekers en co-auteurs waren door Deltares uitgenodigd om in een webinar op 9 maart toelichting te geven op de nieuwe inzichten die het rapport heeft opgeleverd. Onderzoekster Marjolein Haasnoot (Deltares) en Robbert Biesbroek (WUR) gingen vooral in op de te verwachten effecten in Europa. Maarten van Aalst (Universiteit Twente en Red Cross Red Cresent Climate Centre) ging in op de toenemende verwevenheid van klimaatrisico’s.
Sleutelrisico’s
Het IPCC-rapport spreekt over 130 sleutelrisico’s voor negatieve effecten van de opwarming op laag liggende kustsystemen, ecosystemen, kritische infrastructuur, levensstandaard, menselijke gezondheid, voedselveiligheid, waterbeveiliging, vrede en mobiliteit. Uit recente waarnemingen en nieuwe modelberekeningen blijkt dat, in vergelijking met het vorige IPCC-rapport uit 2014, de klimaatrisico’s zijn toegenomen. Wat zes jaar geleden nog werd beoordeeld als een ‘potentieel risico’, wordt nu door wetenschappers beoordeeld als een ‘potentieel groot risico’, en zelfs een ‘zeer aannemelijk risico’. Sommige verzwaarde classificaties betreffen risico’s die zich nu al manifesteren bij de reeds bereikte opwarming van 1,1 graden. Dit geldt bijvoorbeeld voor schade aan koraalriffen en bosbranden. Voor veel andere sleutelrisico’s geldt dat ze het label ‘ernstig’ gaan krijgen tussen 1,5 tot 2 graden opwarming. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het smelten van gletsjers en ijskappen.
Combinaties
Van Aalst schreef mee aan het hoofdstuk over de oplopende klimaatrisico’s en de toenemende complexiteit. Vaak gaan de klimaatrisico’s hand in hand met andere ontwikkelingen, zo constateerde Van Aalst tijdens het webinar. Als voorbeeld noemde hij Somalië waar tegelijk met de droogte, ook de overstromingen toenemen. “De klimaatverandering raakt vooral arme mensen en in een zwakke staat waar oorlog wordt gevoerd, is de regering onvoldoende in staat om de kwetsbare burgers te beschermen. Dat komt bovenop de negatieve effecten van de opwarming.” Volgens Van Aalst is door nieuw wetenschappelijk onderzoek veel meer inzicht gekomen in de combinatie van klimaatrisico’s met andere ontwikkelingen, zoals ongelijkheid, verstedelijking, grondstoffenwinning en conflicten. “Die combinaties gaan heel erg bepalen hoe groot de mondiale klimaatrisico’s uit eindelijk gaan worden”.
Totaal oplossingen
“Meerdere risico’s creëren nieuwe risico’s”, zo vervolgde Van Aalst. “We zijn goed geworden in het indammen van één bepaald type risico. Zoals de toenemende rivierafvoer door rivieren meer ruimte te geven. Maar hoe bereiden we ons tegelijk voor de vaker voorkomende hete droge zomers? Je hebt dus totaal oplossingen nodig die meerdere risico’s tegelijk indammen. Daar zijn we nog slecht in. Het ontbreekt aan een totaal beeld en daardoor missen we het zicht op betere adaptatiemaatregelen die andere risico’s niet juist vergroten.”
Inzet op stevige adaptatie
Van Aalst waarschuwde dat we niet alleen bezig moeten zijn met het verminderen van de CO2-uitstoot. “We hebben al een stuk opwarming te pakken en die gaat nog even door. We moeten nu inzetten op stevige adaptatie. Daar liggen nu kansen om de toekomstige schadelijke effecten in te verminderen. De maatregelen die meerdere risico’s tegelijk aanpakken, moeten we prioriteit geven”, zo luidde zijn boodschap.
Een samenvatting en het IPCC-rapport Sixth Assessment Report, Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability (3675 bladzijden!) zijn te downloaden van de IPCC-website.
Deltares trok tien conclusies uit het IPCC-rapport en gaat op de eigen website in op de geboden oplossingen voor overstromingen, droogte, hitte voor mens en natuur.
