Staatsbosbeheer verhoogt het waterpeil in het Westzijderveld in de Zaanse polder. Doel is om de bodemdaling te remmen en de CO2-uitstoot te verlagen. Muziektheatergezelschap Silbersee in Amsterdam kocht CO2-certificaten om dat praktisch en financieel mogelijk te maken en bij te dragen aan natuurherstel van veen. Het is het eerste project van Valuta voor Veen in Noord-Holland.
Staatsbosbeheer is eigenaar van de veenweiden in het Westzijderveld waar het peil omhooggaat. De veenweiden zijn een karakteristiek element van het Noord-Hollandse landschap, met een typisch verkavelingspatroon en afwateringsloten. Dit bijzondere landschap heeft echter ook een keerzijde. De oxidatie van veen in de Nederlandse veenweides zorgt jaarlijks voor de uitstoot van 6,9 Mton CO2, ofwel 4 procent van de totale Nederlandse CO2 -uitstoot, staat in het projectplan Westzijderveld.
Kostbare maatregelen
De reductie van de oxidatie van het veen kan onder meer door het waterpeil te verhogen. Hierdoor kan de veenlaag behouden blijven. Er zijn echter ingewikkelde en kostbare maatregelen nodig om dit te doen: het waterpeil moet permanent omhoog en er moeten bijvoorbeeld onderwaterdrains en sloten worden aangelegd. Er is dus financiering nodig om deze maatregelen uit te kunnen voeren.
Valuta voor Veen
De Natuur en Milieufederaties in de vijf veenweideprovincies ontwikkelden de afgelopen jaren een aanpak om bodemdaling en veenoxidatie in veenweidegebieden tegen te gaan en CO2- emissies terug te dringen in de vorm van het programma Valuta voor Veen. Hierbij worden veenoxidatie en CO2-emissies gereduceerd door het waterpeil in veenweidegebieden te verhogen. Aan deze emissiereductie kan een financiële waarde in de vorm van CO2- certificaten worden toegekend.
Staatsbosbeheer vroeg in 2020 een vergunning aan bij Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier om het peil in het Westerzijderveld met 15 centimeter te verhogen ten opzichte van het polderpeil. Staatsbosbeheer richtte acht percelen in, waarvan de randen zijn opgehoogd om zo veel mogelijk regenwater vast te houden.
Pompjes geplaatst
Staatsbosbeheer plaatste op drie van de acht percelen pompjes om in droge tijden water aan te voeren. Daarnaast richtte de organisatie een grondwatermeetnetwerk in om het effect op de CO2-uitstoot te berekenen. Het Hoogheemraadschap zag erop toe dat het meetnetwerk op de juiste manier is ingericht en gaf een positief advies aan de Stichting Nationale Koolstofmarkt.
Aanvullend verdienmodel
SNK geeft certificaten uit aan CO2-emissiereductie projecten in Nederland. Hierbij gaat het om projecten waarvoor nog geen beleid bestaat en die normaal niet zouden zijn gerealiseerd. Door de emissiereductie van de projecten te certificeren en de certificaten verkoopbaar te maken ontstaat voor deze projecten een aanvullend verdienmodel.
Doelen Parijs-akkoord
Kopers van de certificaten zijn partijen die vrijwillig bijdragen, bijvoorbeeld omdat ze willen meehelpen aan het halen van de doelen van het Parijs-akkoord. Het certificaat vormt het bewijs van deze bijdrage. Onafhankelijke deskundigen beoordelen het certificaat en borgen zo de emissiereductie.
Muziektheatergezelschap Silbersee in Amsterdam kocht CO2-certificaten om het project in de Zaanse polder praktisch en financieel mogelijk te maken. Het experimentele opera productiehuis heeft volgens de woordvoerster duurzaamheid hoog in het vaandel staan en wil de negatieve impact op het milieu en grondstoffen zoveel mogelijk weren. Zo wil Silbersee vanaf 2024 geen nieuwe materialen voor de voorstellingen gebruiken en voor producties volledig elektrisch gaan rijden en openbaar vervoer. Om de onvermijdelijke CO2-uitstoot te compenseren en een bijdrage te leveren aan natuurherstel van het veen, kocht het muziektheatergezelschap de CO2-certificaten bij PlatformCO2neutraal. Deze non-profit organisatie brengt vraag en aanbod van de CO2-certificaten bij elkaar, in dit geval voor het project Valuta voor Veen Westzijderveld in eigendom van Staatsbosbeheer.
Percelen vernatten
Boeren of natuurorganisaties in het veenweidegebied nemen zo dus maatregelen om hun percelen te vernatten om zo bodemdaling en CO₂-uitstoot te voorkomen. Valuta voor Veen verkoopt deze vermindering via CO2-certificaten aan een partij als Silbersee die op vrijwillige basis de CO2-uitstoot wil compenseren. De reductie kan Silbersee vooralsnog niet claimen want de CO2-compensatie is pas binnen drie tot vijf jaar gerealiseerd.
Optimaal grondwaterpeil
De betrokken partijen kijken goed naar de effecten van de vernatting van de percelen. Wanneer blijkt dat door moerasvorming het risico op de schadelijkere methaanuitstoot vergroot, schiet het milieu er onder aan de streep immers weinig mee op.
Hollands Noorderkwartier laat weten dat uit Duits onderzoek zou blijken dat het optimale grondwaterpeil voor de totale broeikasgasuitstoot (CO2 en methaan samen uitgedrukt in CO2-equivalenten) in veenweiden rond de -20 cm onder maaiveld ligt. Bij lagere waterpeilen is de CO2-uitstoot hoger, omdat er dan meer zuurstof bij het veen komt.
De Valuta voor Veenmethodiek houdt hier rekening mee en stuurt op een grondwaterstand van zo veel mogelijk rond de -20 cm onder maaiveld. Tot nu toe ondersteunen broeikasgasmetingen in de Nederlandse veengebieden de bevindingen uit het Duitse onderzoek. Bij voortschrijdend inzicht moet de Valuta voor Veenmethodiek worden aangepast, stelt Hollands Noorderkwartier.
