Boskalis heeft de opdracht gekregen, door de regeringen van Togo en Benin, voor de bescherming en suppletie van meer dan 40 kilometer kustlijn die zich uitstrekt van de oostkust van Togo tot de westkust van Benin in West-Afrika. De financiering van circa 55 miljoen euro wordt beschikbaar gesteld door de Wereldbank. Het project gaat per direct van start en wordt naar verwachting eind 2023 voltooid.
De huidige kustlijn van West-Afrika heeft te lijden gehad van aanzienlijke erosie, waardoor de kust zich heeft teruggetrokken, wat een bedreiging vormt voor vitale infrastructuur en de leefomgeving van de plaatselijke bevolking. Het principe van de zandmotor, ofwel bouwen met de natuur, zal de kustlijn op een robuuste en natuurlijke manier versterken.
Zandmotor
Aan de Beninse kant van de grens wordt een Zandmotor van 6,4 miljoen kubieke meter geconstrueerd. Op een strategische plek wordt een grote hoeveelheid zand aangebracht, dat zich na verloop van tijd door de natuurlijke beweging van wind, golven en stroming langs de kustlijn in oostelijke richting verspreidt.
Ook omvat het project de aanleg van vijftien nieuwe strandhoofden en het herstel van zes bestaande strandhoofden. Daarnaast worden er stranden opgehoogd door middel van ruim een miljoen kubieke meter zand.
Derde succes op een rij
Het zandmotorconcept is mede ontwikkeld door Boskalis en is de afgelopen tien jaar met succes toegepast in Nederland. De eerste werd in 2011 voor de kust van Kijkduin een schiereiland van 21,5 miljoen kuub zand aangelegd volgens het principe van Bouwen met de Natuur. Wind en stroming verspreidde het zand langs de kust en richting de duinen. In 2018 is de tweede geplaatst in Engeland bij Bacton, waar Royal HaskoningDHV in het Engelse graafschap Norfolk een Zandmotor aanlegde die een kuststrook van vijf kilometer moet gaan beschermen. Deze ‘Sandscaping’ werkt volgens hetzelfde principe als de Zandmotor voor de Nederlandse kust: een groot zandvolume wordt op één locatie aangebracht, van waaruit het zand door middel van stroming en golven over een groter deel van de kust wordt verspreid. Bij dit initiatief werkte het bedrijf samen met Britse partners om de Nederlandse Zandmotor te vertalen naar een compleet andere context.
Tien jaar zandmotor
Rijkswaterstaat stelde in juli vorig jaar dat “de resultaten van tien jaar zandmotor laten zien dat een zandmotorconcept een reële toepassing kan zijn voor het beheer en onderhoud van de kust”. De Zandmotor is een pilotproject van Rijkswaterstaat en de Provincie Zuid-Holland in samenwerking met kennisinstellingen en universiteiten, waaronder Deltares, Wageningen Marine Research en de TU Delft.
Uit de evaluatie blijkt dat de kust breder wordt, de duinaangroei goed op gang komt en recreanten het gebied waarderen. Ook draagt de Zandmotor bij aan kennisontwikkeling over kustbeheer en -onderhoud en inspireert andere kustbeschermingsprojecten wereldwijd. De resultaten werden gepresenteerd op het internationale Coastal Dynamics congres op 1 juli 2021 in Delft.
Probleem kusterosie
In Afrika komt de zandmotor dus van pas door de aanzienlijke erosie. Langs de westkust van Afrika trekt de kust zich gemiddeld tussen één en twee meter per jaar terug. Plaatselijk zijn echter ernstiger gevallen waargenomen van meer dan tien meter per jaar. Kusterosie heeft verwoestende gevolgen en leidt tot het verlies van infrastructuur, zoals wegen. Het vormt ook een bedreiging voor de plaatselijke bevolking, die niet langer dicht bij de kustlijn kan wonen en sterk afhankelijk is van die plek voor hun bron van inkomsten. De verwachting is dat deze uitdagingen toenemen als gevolg van de klimaatverandering en de stijging van de zeespiegel. Het kustbeschermingsproject maakt deel uit van het West African Coastal Areas Management (WACA) programma.
