De concentraties aan GenX-stoffen in de directe lozing op het oppervlaktewater vanuit het Dordrechtse chemiebedrijf Chemours zijn niet vergund en daarom is Rijkswaterstaat een bestuursrechtelijk handhavingstraject gestart. Hieruit blijkt dat atmosferische depositie en vervolgens afspoeling van het terrein de oorzaak vormen. Rijkswaterstaat heeft Chemours daarom opgedragen een vergunning aan te vragen voor de directe lozing.
Dat blijkt uit een brief die minister Cora van Nieuwenhuizen op 21 juni naar de Kamer stuurde. De minister van IenW meldt dat in de periode van juni 2017 tot met mei 2018 zowel door Chemours als door Rijkswaterstaat diverse acties zijn ondernomen en onderzoeken zijn uitgevoerd om meer inzicht te krijgen in de oorzaak en mate van de directe lozing van GenX-stof FRD903 op het oppervlaktewater.
FRD903 zit in de neerslag
De uitgevoerde onderzoeken geven een duidelijk beeld, waaruit blijkt dat de oorzaak voor de aanwezigheid van FRD903 in de directe lozing is terug te voeren naar atmosferische depositie. Simpel gezegd: als het regent, komt er via het regenwater FRD903 op het terrein terecht. De diverse onderzoeken geven hierin een consistent beeld: eigen onderzoek van Chemours toont een verband aan tussen de mate van neerslag en de aangetroffen concentraties FRD903 in de directe lozing, en uit de modelstudie van Witteveen+Bos blijkt dat FRD903 neerslaat op het terrein van Chemours zelf en daarmee een bron kan zijn voor de GenX-stof in de directe lozing. Er is sprake van twee aangetroffen afstroomroutes naar het oppervlaktewater. Ten eerste kunnen de op het terrein neergeslagen FRD903-concentraties met de gevallen neerslag direct via de hemelwaterafvoer afstromen naar het oppervlaktewater. De tweede mogelijkheid is dat de FRD903-concentraties met het regenwater in de bodem zakken en pas veel later met het freatisch grondwater onttrokken worden (via grondwateronttrekking en/of bronbemaling) en na behandeling via twee lozingspunten in het oppervlaktewater worden gebracht.
‘Geen echt handelingsperspectief’
“De constatering dat neerslag vanuit de lucht de bron is voor de aanwezigheid van FRD903 in de directe lozing, betekent dat Rijkswaterstaat vanuit haar rol als bevoegd gezag geen echt handelingsperspectief heeft”, schrijft de minister. “De wettelijke kaders rondom lozing geven namelijk geen specifieke handvatten om het verder reduceren van directe lozing als gevolg van atmosferische depositie te kunnen afdwingen.”
In gesprek met de provincie
De emissie van FRD903 naar de lucht is geregeld in de omgevingsvergunning van de provincie Zuid-Holland, verleend onder het regime van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Rijkswaterstaat zal daarom in gesprek gaan met de provincie om de emissies van FRD903 via de lucht daar waar mogelijk verder terug te brengen. Rijkswaterstaat gaat wel inzetten op het reguleren (legaliseren) van de directe lozing van FRD903, via aanpassing van de vigerende Waterwetvergunning. Zo wordt het direct lozen van de GenX-stof volgens de minister inzichtelijk en onderdeel van vergunning en toezicht naar de toekomst. Voor de twee aangetroffen afstroomroutes zal worden afgewogen of en hoe de directe lozing kan worden opgenomen in de vergunning, met aandacht voor de huidige beleid- en regelgeving en de beste beschikbare technieken.
Chemours moet lozing inzichtelijk maken
Last but not least eist Rijkswaterstaat als essentieel onderdeel van het aanpassen van de Waterwetvergunning dat door Chemours de vracht FRD903 vanuit de directe lozing structureel inzichtelijk wordt gemaakt (monitoring). “Hiermee wordt ook de directe lozing onderdeel van de totale overweging van de jaarlijkse vracht FRD903 die – direct en indirect – vanuit Chemours mag worden geloosd. Deze wordt gewogen aan op dat moment geldende normen voor de kwaliteit van oppervlaktewater, dan wel drinkwater”, aldus de minister in een brief aan Chemours, die als bijlage bij de Kamerbrief is toegevoegd. Daarin wijst zij het bedrijf erop dat het indienen van de vergunningsaanvraag door Chemours niet betekent dat de overtreding is beëindigd. “De overtreding is pas beëindigd op het moment dat een daartoe verleende vergunning in werking is getreden”, schrijft ze. “Ten aanzien van het aanpassen van de Waterwetvergunning verwacht ik dan ook een volledige en constructieve medewerking vanuit uw zijde.”
