Deltacommissaris: ‘Maatregelen Varik-Heesselt zijn nog slechts verkenningen’

Door

9 juni 2017

Deltacommissaris Wim Kuijken wijst erop dat het proces dat moet leiden tot hoogwatermaatregelen langs de Waal bij Varik-Heesselt nu nog in de ‘verkenningsfase’ zit. “Verschillende alternatieven worden onderzocht en vervolgens wordt er pas een keuze gemaakt.” Hij reageerde daarmee op vragen van Tweede Kamerleden.

De deltacommissaris was op 8 juni uitgenodigd in de Tweede Kamer om kennis te maken met de nieuwe commissie voor Infrastructuur en Milieu. De Kamerleden Visser (VVD), Geurts (CDA) en Jetten (D66) grepen deze gelegenheid aan om hun ongerustheid uit te spreken omtrent de hoogwatermaatregelen langs de Waal tussen het Gelderse Varik en Heesselt. Tegen het oorspronkelijke plan voor de aanleg van een hoogwatergeul langs de Waal – voor de afvoer van hoogwater in de toekomst –, ontstond onder de inwoners veel verzet, omdat de dorpen dan op een eiland komen te liggen. De vorige Tweede Kamer nam een motie aan van de toenmalige Kamerleden Smaling (SP) en Lutz-Jacobi (PvdA), waardoor ook alternatieven voor de hoogwatergeul moesten worden meegenomen in de MIRT-verkenning, die in juli 2016 is gestart.

Waal bij Varik-Heeselt (foto: Rijkswaterstaat).

In april 2017 luidde de Vereniging Waalzinnig, de door de bewoners opgerichte actiegroep, echter de noodklok. De vereniging maakte zich zorgen over natuurontwikkelingsplannen op de zuidoever van de Waal, tegenover het dorp Varik. Daardoor zou hun alternatief voor het plan van een hoogwatergeul op de noordelijke oever onmogelijk worden gemaakt. Het ontbrak volgens Waalzinnig aan een samenhangende, integrale visie op de herinrichting van het rivierlandschap. Deze zorgen worden gedeeld door de Gelderse Kamerleden Rob Jetten (D66) en Jaco Geurts (CDA). “Het lijkt erop dat onvoldoende integraal wordt gekeken naar de plannen voor de noord- en de zuidoever”, stelde Jetten. “En de indruk ontstaat dat er bepaalde meekoppelkansen op nummer één zijn gezet.” Hij werd bijgevallen door VVD-Kamerlid Barbara Visser. Zij stelde dat het erop leek dat zodra er sprake is van meekoppelkansen, de natuur steeds leidend lijkt te worden.

Kuijken reageerde: “Niet de natuur, maar de veiligheid staat voorop. Geld wat bestemd is voor de veiligheid gaat naar de veiligheid en niet naar natuurontwikkeling.” De plannen voor Varik-Heesselt zijn onderdeel van het grotendeels afgesloten project Ruimte voor de Rivier. “Het is allemaal begonnen bij de veiligheidsnorm die gehaald moet worden”, stelde de deltacommissaris. “Vervolgens wordt gekeken naar de mogelijkheden en kansen om verschillende maatregelen te combineren, zodat dijken niet te fors verhoogd hoeven te worden. Nu zitten we in de fase van de MIRT-verkenning, waarin alternatieven worden onderzocht en daarna wordt een keuze gemaakt. Ik weet: het is een algemeen antwoord, maar zo werkt het nu eenmaal!”

Drie oplossingen
De gemeente Neerijnen, Waterschap Rivierenland en Provincie Gelderland hebben inmiddels uit achttien alternatieven drie kansrijke oplossingen gedistilleerd om hoogwater tussen Tiel en Waardenburg tegen te houden. Van elk van die drie opties worden steeds twee varianten nader onderzocht, zodat er nu in feite nog zes alternatieven op tafel liggen. Het gaat om de volgende oplossingen:

1. Dijkversterking (variant a: traditionele dijkversterking; variant b: dikke dijk);

2. Dijkversterking met binnendijkse rivierverruiming in de vorm van de hoogwatergeul Varik – Heesselt (variant a: inrichting gericht op economie en landbouw; variant b: inrichting gericht op natuur);

3. Dijkversterking met buitendijkse rivierverruiming door middel van geulen, eventueel gecombineerd met verwijderen obstakels in uiterwaarden en mogelijke dijkterugleggingen (variant a: streven naar waterstandsdaling; variant b: afweging van waterstandsdaling tegen doelstelling vanuit natuur).

De drie kansrijke alternatieven worden deze zomer verder uitgewerkt en onderzocht. Met de resultaten wordt een verkenningenrapport opgesteld, dat dit najaar verschijnt. Hierin wordt het voorkeursalternatief beschreven, dat begin 2018 aan de minister wordt voorgelegd. Voordat dat gebeurt, worden de bevindingen nog met de omgeving gedeeld. “Er zijn natuurlijk altijd mensen die iets niet willen”, sprak de deltacommissaris in de Tweede Kamer, “maar het proces is helder en afgewogen. Alle ideeën, suggesties en alternatieve plannen zijn in dit proces serieus genomen.”