De ministeries van BZK en IenW moeten ervoor zorgen dat bij beoogde en nieuwe grootschalige woningbouwlocaties overal klimaatbestendig wordt gebouwd. De gevolgen van de zeespiegelstijging, veranderende rivierafvoeren, meer extreem weer en de bodemdaling moeten rijk en regio meenemen in beleid en afspraken over woningbouw. Dat stelt Deltacommissaris Peter Glas in een advies aan de DG’s van BZK en IenW.
De komende jaren moeten er een miljoen nieuwe woningen worden gebouwd in Nederland. Daarnaast moeten we ons nog beter voorbereiden op de gevolgen van extremer weer door de klimaatverandering. Een recent voorbeeld is de ernstige wateroverlast en hoogwater in Limburg. Duizenden mensen moesten in allerijl hun woningen verlaten en de ravage was enorm. De schade aan huizen, bedrijven, bruggen en wegen loopt in de honderden miljoenen euro’s.
Toekomstige generaties
Glas stelt dat de overheid de effecten van klimaatverandering niet moeten afwentelen op toekomstige generaties. Daarom moeten rijk en regio de gevolgen van de zeespiegelstijging, veranderende rivierafvoeren, meer extreem weer en bodemdaling nu al meenemen bij de woningbouwplannen. Dat het niet overal gebeurt, blijkt wel uit de bouw van 8.000 woningen in de Zuidplaspolder: zes meter onder zeeniveau
Aansluiten bij NOVI
De Deltacommissaris benadrukt in zijn briefadvies dat de betrokken partijen bij gebiedsontwikkeling en woningbouw moeten aansluiten bij wat in de Nationale Omgevingsvisie is vastgelegd. “Bij ruimtelijke (her) ontwikkelingen wordt voorkomen dat het risico op schade en slachtoffers dooroverstromingen of extreem weer toeneemt, voor zover redelijkerwijs mogelijk.”
Daarom moet er volgens hem ruimte komen om dijken te versterken en om voldoende water te bergen bij extreme buien. Daarnaast vraagt Glas aandacht om de hittestress te beperken. Bijvoorbeeld door meer groen en water in de stedenbouwkundige inrichting op te nemen.
Zestig procent overstroombaar gebied
Glas herhaalt nog maar eens dat onze delta 60 procent overstroombaar gebied kent en vele kwetsbare locaties voor wateroverlast, droogte en hitte. Dat hebben de stresstesten de afgelopen jaren wel duidelijk gemaakt. Wanneer we niets doen kan de schade door klimaatverandering in Nederland oplopen tot 170 miljard euro in 2050. “We moeten alles op alles zetten om een ramp voor te blijven en de gevolgen van extreem weer zoveel mogelijk te beperken. Ook moeten we ervoor zorgen dat elke investering, ook voor woningbouw klimaatbestendig wordt uitgevoerd.”
BZK moet voortouw nemen
Daarom roept Glas het ministerie van BZK, verantwoordelijk voor de woningbouwopgave en de gebouwde omgeving, het voortouw te nemen om te zorgen voor een klimaatadapatieve woningbouw. Dat moet gebeuren in nauwe samenwerking met het ministerie van IenW, de regio’s en de partners in het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. Hierbij moet de watertoets (weging van het waterbelang in de Omgevingswet) volgens hem sterker sturend zijn. De adviezen van de waterbeheerder, zoals waterschappen, kunnen zo leiden tot aanpassingen van bouwplannen. In november komt Glas met een gedetailleerder advies waarin hij aangeeft hoe de betrokken partijen rekening kunnen houden met langetermijngevolgen van klimaatverandering, een versnelde zeespiegelstijging en hoe het water- en bodemsysteem hierin meer sturend kan zijn.
Tweede Kamer
Glas sluit met zijn advies aan bij een meerderheid in de Tweede Kamer. Die wil ook dat water en wateropgaven voortaan sturend zijn bij ruimtelijke ordening en in de woningbouw. Ook moet het kabinet een klimaatadaptieve en waterrobuuste inrichting als voorwaarde stellen bij woningbouwprojecten waaraan de overheid meebetaalt. Pieter Grinwis van de Christenunie diende hiertoe voor het zomerreces een motie in die 8 juli met een grote meerderheid van stemmen (121 van de 150) werd aangenomen.
Planbureau voor de Leefomgeving
Het Planbureau voor de Leefomgeving adviseerde in april dit jaar eveneens aan het nieuwe kabinet dat water sturend moet zijn voor de leefomgeving. Ook zou het nieuwe kabinet er volgens het PBL goed aan doen om terughoudend te zijn met de bouw van nieuwe woningen op slappe veenbodems of in uiterwaarden, zoals langs de Nederrijn in Arnhem. “De laatste tijd komen er veel nieuwbouwplannen in de media naar voren die precies op dit soort plekken liggen”, stelde Rienk Kuiper, een van de projectleiders van het PBL-rapport, eerder in een reactie op WaterForum.
