De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied legt Tata Steel een ‘last onder dwangsom’ op vanwege de lozing van kwik en te hoge concentraties andere Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS). Het staalbedrijf moet lozingen van het ZZS-houdend hoogovengascondensaat binnen vier weken staken en analyseresultaten van deze afvalstroom naar de Omgevingsdienst sturen, anders volgt een dwangsom van 20.000 euro per overtreding.
De veiligheid van de leefomgeving is volgens de Omgevingsdienst niet in het geding, omdat het rioolwater waarop de lozing plaatsvindt, nog wordt gezuiverd in de rwzi van Hoogheemraadschap Noorderkwartier. Tata Steel stelt in een bezwaar dat de lozing van kwik op het openbaar rioolstelsel vergund zou zijn, maar daar oordeelt de Omgevingsdienst anders over.
ZZS-inventarisatie van indirecte lozingen
In 2019 startte de landelijke ZZS-inventarisatie, die bedrijven verplichtte hun ZZS-emissies (lucht en indirecte lozingen) in kaart te brengen en hierover voor 31 december 2020 te rapporteren. In het Noordzeekanaalgebied bracht de ZZS-inventarisatie van de indirecte lozingen op het gemeentelijke riool een lozing van het ZZS-houdend hoogovengascondensaat aan het licht. Uit de beoordeling is vervolgens gebleken dat het hoogovengascondensaat, dat indirect via het bedrijfsriool van Vattenfall wordt geloosd op het gemeentelijk riool, inderdaad een hoge concentratie kwik en overige ZZS bevat, met name lood, nikkel en PAK. De toezichthouder heeft geconstateerd dat voor de lozing van kwik destijds geen vergunning is verleend in het kader van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo).
Geen vergunbare situatie
De Omgevingsdienst stelt dat het hier gaat om een niet legaliseerbare situatie, omdat kwik, lood, nikkel en PAK worden aangeduid als ZZS en de lozing van ZZS zoveel mogelijk moet worden voorkomen. Het lozen van ZZS-houdend hoogovengascondensaat kan namelijk de gewenste waterkwaliteit in gevaar brengen. Daarnaast heeft de dienst nog een andere overtreding geconstateerd: Tata Steel moest de analyseresultaten van het lozen van deze stroom naar de Omgevingsdienst sturen, maar heeft dit nagelaten. De dwangsom van 20.000 euro per overtreding geldt dus voor twee zaken: het staalbedrijf moet de lozing van het ZZS-houdend hoogovengascondensaat binnen vier weken staken én moet voldoen aan de rapportageverplichtingen van de analyses.
Bezwaar Tata Steel
Eind maart 2021 werd Tata Steel door de Omgevingsdienst in een ‘waarschuwingsbrief’ al gewezen op de illegale lozingen, maar de staalproducent betwistte dat de lozingen niet vergund zouden zijn. Het bedrijf verwees naar een vergunningsaanvraag uit 2001, waarin ook de indirecte lozing van het zware metaal zou worden genoemd. Tata Steel stelde bovendien dat de omgevingsdienst de concentratie kwik in rioolwater heeft berekend voordat het afvalwater is gezuiverd. Volgens een woordvoerder van het staalbedrijf zou het daarom niet zeker zijn of de hoeveelheid kwik in het oppervlaktewater na zuivering nog steeds te hoog is. De Omgevingsdienst gaat echter niet mee in dat bezwaar en stelt dat in deze, destijds door het Hoogheemraadschap verleende, vergunning uitsluitend een lozingseis is opgenomen voor cyanide en niet voor kwik en andere ZZS. Lozing van milieurelevante concentraties van een stof waarvoor geen lozingseis is opgenomen, is verboden en daarmee is er dus sprake van een overtreding, redeneert de Omgevingsdienst.
Geen risico voor de leefomgeving
De Omgevingsdienst benadrukt dat de concentraties van de door Tata Steel geloosde stoffen geen risico opleveren voor de veiligheid van de leefomgeving. Het betreft namelijk lozingen op het rioolwater, dat nog behandeld wordt in een rwzi voordat op het oppervlaktewater wordt geloosd. “Desondanks stellen we dat voor deze lozingen geen vergunning mogelijk is, omdat lozing van ZZS zoveel mogelijk moet worden voorkomen”, aldus de Omgevingsdienst. Tata Steel zegt bezig te zijn met een oplossing waarbij het zelf het water reinigt voor het geloosd wordt in de riolering.
