Het Hoogheemraadschap van Rijnland neemt binnenkort de PACAS-installatie voor de verwijdering van medicijnresten uit afvalwater in gebruik. De installatie staat op rwzi Leiden-Noord en is de eerste in Nederland. In een PACAS-installatie (Powdered Activated Carbon in Activated Sludge) wordt poederactiefkool gedoseerd in actief slib. Dit verhoogt het verwijderingsrendement van microverontreinigingen van 40 naar 80 procent.
Volgens onderzoek van STOWA is de dosering van poederkool in principe toepasbaar op alle rwzi’s met actiefslib, in ieder geval voor zover deze niet volbelast zijn. Ook Waterschap Aa en Maas heeft inmiddels besloten tot de bouw van een PACAS-installatie op rwzi Oijen en op rwzi Papendrecht van Waterschap Rivierenland heeft al een proefinstallatie gedraaid. De installatie in Leiden-Noord is de eerste fullscale PACAS-installatie in Nederland. In Duitsland en Zwitserland staan al meer van dergelijke installaties.
Enthousiaste Twitterboodschap
“En dit is ’m dan: DE medicijnrestenverwijderaar. Nog niet in werking, maar nu bijna klaar. Goed nieuws voor mens en natuur, want de medicijnen verstoren het natuurlijke milieu.” Dat twitterde hoogheemraad Thea Fierens op 28 juli bij een foto van de nieuwe installatie. Volgens de oorspronkelijke planning zou de fullscale PACAS-installatie eind september in gebruik worden genomen, maar dit kan mogelijk al eerder. Het hoogheemraadschap bekijkt nog hoe het binnen de coronaregels de officiële ingebruikname gaat vormgeven. Voor de engineering en bouw van de installatie zijn ingenieursbureau Witteveen+Bos en aannemer ADS Groep verantwoordelijk en het project is financieel ondersteund door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Tekst loopt door onder de tweet
En dit is ‘m dan: DE medicijnresten verwijderaar. Nog niet in werking, maar nu bijna klaar. goed nieuws voor mens en natuur, want de medicijnen verstoren het natuurlijke milieu. Schoon en steeds schoner water bij @HHRijnland @JeroenHaan1 #leiden . @AshleyNorth91 pic.twitter.com/70yjAwh7nr
— Thea Fierens (@FierensThea) July 28, 2021
Twee ziekenhuizen
Leiden-Noord was een logische plek om de PACAS-installatie te bouwen, zegt senior-beleidsmedewerker Paul Versteeg van Rijnland in een interview op de website van het hoogheemraadschap: “Het gezuiverde afvalwater van Leiden-Noord legt een relatief lange weg door het gebied af. Dus een extra zuiveringsstap heeft op deze locatie veel effect. En het is mooi meegenomen dat er ook twee ziekenhuizen op deze zuivering zijn aangesloten, ook al leveren ziekenhuizen een relatief kleine bijdrage aan het probleem. We onderzoeken nog of op termijn ook het LUMC kan worden aangesloten.”
De grootste bron
“Je zou denken dat farmaceuten of ziekenhuizen de grootste bron zijn”, vervolgt hij. “Maar inmiddels weten we dat zij niet verantwoordelijk zijn voor het gros van de medicijnresten in het afvalwater. Het zijn de mensen zelf, dus de medicijngebruikers. Maar liefst negentig procent van de medicijnresten komt, zij het onbewust, in het rioolwater terecht via ontlasting en urine van inwoners. Slechts tien procent is afkomstig van ziekenhuizen en de industrie.”
Positief beoordeeld door STOWA
De PACAS-technologie wordt door STOWA een interessante ‘no-regret’ maatregel genoemd voor rwzi’s waar verwijdering van microverontreinigingen gewenst is. “Toepassing van deze techniek geeft de mogelijkheid om relatief goedkoop de gehalten microverontreinigingen in rwzi-effluent te verlagen, zodat nader onderzoek verricht kan worden naar de effecten hiervan in het ontvangende oppervlaktewater”, schrijft het kenniscentrum van de regionale waterbeheerders.
Verwijderingsrendement
PACAS verhoogt volgens STOWA het verwijderingsrendement van microverontreinigingen van 40 naar 80 procent bij een poederkooldosering van 25 mg/l. De dosering van poederkool geeft behalve een verlaging van de concentraties microverontreinigingen ook een aanzienlijke verlaging van de ecotoxiciteit van rwzi-effluent. Maar er zijn volgens STOWA ook nadelen: “De duurzaamheidsscore van PACAS ligt 36 procent hoger (dus: minder duurzaam) dan die van de huidige rwzi’s. Dit is vergelijkbaar met andere nageschakelde technieken voor verwijdering van microverontreinigingen.”
Weinig ruimtebeslag
Daar staat tegenover dat de dosering van poederkool qua kosten op dit moment de goedkoopste optie is voor het verlagen van concentraties microverontreinigingen in rwzi-effluent. De technische inpassing van een poederkooldosering is eenvoudig en vergt weinig ruimtebeslag. Voor de realisatie hoeven geen onomkeerbare aanpassingen te worden gepleegd aan de procesonderdelen op de rwzi. De dosering van poederkool kan hierdoor eenvoudig (tijdelijk) worden stopgezet.
Hoogheemraad Thea Fierens vertelt in onderstaand filmpje meer over de bouw van de PACAS-installatie in Leiden-Noord.
