De EssDe-technologie bij rwzi Den Bosch werkt niet. Deze technologie maakt gebruik van deammonificatie. Dat is een bacterieel proces waarbij ammonium en nitriet worden omgezet in stikstofgas. Ondanks een kort geding van waterschap Aa en Maas heeft aannemerscombinatie Besix-Hegeman nog geen begin gemaakt met het alternatief: de bouw van extra beluchtingscapaciteit om alsnog de aangescherpte effluent-eisen voor stikstof en fosfaat te halen.
“Wij zitten als waterschap niet te wachten op gerechtelijke procedures”, benadrukt Peter Verlaan, directeur van waterschap Aa en Maas. Toch is het waterschap in een slepende juridische procedure beland met de Belgisch-Nederlandse aannemerscombinatie Besix-Hegeman. De EssDe-technologie van leverancier Sweco die de combinatie had uitgekozen, blijkt namelijk niet te werken. Ook heeft het pilotproject in het Oostenrijkse Strass, bedoeld om meer kennis over de werking op te doen, onvoldoende nieuwe informatie opgeleverd.
Geïntegreerde contractvorm
De rwzi Den Bosch was in 2016 na ruim 45 jaar dringend aan een renovatie toe. Daarom zette Aa en Maas een geïntegreerde contractvorm in de markt. Marktpartijen werden uitgedaagd om met slimme oplossingen te komen om de aangescherpte effluent eisen voor stikstof en fosfaat te halen. De aannemerscombinatie koos voor een ontwerp op basis van de EssDe-technologie van leverancier Sweco. Dat is een doorontwikkeling van de Demon-technologie van Grontmij.
De werking van de EssDe-technologie werd gegarandeerd, maar was – zo bleek later op het moment van de aanbesteding- wereldwijd nog nergens toegepast. “Wij vonden het een interessante inschrijving met deze technologie”, zegt Verlaan. “Met de aannemerscombinatie spraken we af om de resultaten van de pilot in Strass op de voet te blijven volgen. Om zo te borgen dat de EssDe-technologie de meest geschikte technologie voor de rwzi in Den Bosch zou zijn.”
Niet aan de praat
Het idee van Besix-Hegeman was om de ervaringen met de technologie in Strass mee te nemen bij de renovatie in Den Bosch. Dit heeft voor de aannemerscombinatie anders uitgepakt. De aannemerscombinatie heeft uiteindelijk in 2019 erkend dat de EssDe-technologie niet werkt. Ze kwam echter niet met een voorstel voor een alternatieve technologie, die wel aan de eisen voldoet. Daarom ontwikkelden waterschap en aannemerscombinatie samen een alternatief dat wel zou werken, gebaseerd op proven technology. De combinatie heeft nog geen start gemaakt om dit alternatief onder haar verantwoordelijkheid te realiseren.
Daarom spande Aa en Maas een kort geding aan. Zij werd door de rechtbank Oost-Brabant in het gelijk gesteld. De aannemerscombinatie werd veroordeeld om het waterschap een dwangsom te betalen van 25.000 euro voor iedere dag dat ze geen alternatief ter goedkeuring aanboden, tot een maximum van 1 miljoen euro is bereikt.
De procedure loopt en het waterschap heeft de dwangsom nog niet kunnen innen. Het gaat immers om een internationale aannemerscombinatie. Ook moet de rechter eerst vaststellen hoeveel dagen Besix-Hegeman in gebreke is gebleven om de hoogte van de dwangsom te bepalen. Hegeman is inmiddels failliet, dus daar valt niets te halen.
Extra beluchtingscapaciteit
“Het alternatief is gebaseerd op de bouw van 20.000 m3 extra beluchtingscapaciteit. We weten in ieder geval dat het dan werkt. Geen niet-bewezen technologie, maar proven technology. Uiteindelijk is het aan de aannemerscombinatie om te bepalen hoe zij aan de effluenteisen willen voldoen”, zegt Verlaan.
Het waterschap heeft meerdere problemen met de renovatie. Zo kampen omwonenden al jaren met overmatige stankoverlast. Dat komt volgens Verlaan vrijwel zeker door een ontwerpfout in het slibgebouw. Daarom wordt de capaciteit vergroot en komt er een andere geurverwijderingstechniek. Ook hier wijst de aannemerscombinatie iedere verantwoordelijkheid af. “Maar de inwoners zitten nu al jaren in de stank. Eigenlijk zou de renovatie in oktober 2018 gereed zijn. Stankoverlast willen wij uiteraard niet. Daarom hebben wij zelf een nieuw ontwerp gemaakt om de stankoverlast in het gunstigste scenario uiterlijk deze zomer op te lossen.”
Binnen budget
De renovatie was oorspronkelijk begroot op 65 miljoen euro. Ondanks de problemen, verwacht het waterschap binnen het budget te blijven. Ook blijven de partijen in gesprek om tot een oplossing te komen. “We zagen het juridisch traject als een noodzakelijke stap om het project te hervatten. Wij hebben altijd de intentie gehad om in overleg een oplossing te vinden. Die intentie hebben we nog steeds. Maar we werken met maatschappelijke middelen en moeten ons ook aan de lozingsvergunning houden.”
Verruimde lozingseisen
Het waterschap heeft de lozingseisen tijdelijk verruimd voor de renovatie. “Collega-waterschap De Dommel heeft de eisen gereviewd, zodat we geen kritiek krijgen dat de slager zijn eigen vlees keurt.” Zo is de uitstoot van stikstof tijdelijk verruimd naar 16 mg per liter en voor fosfaat naar 2 mg per liter. De uitstoot moet volgens de eisen in het contract uiteindelijk terug naar 7 mg per liter voor stikstof en 0,8 mg per liter voor fosfaat. Met veel inspanningen wordt nu minder dan 12 mg per liter stikstof en 1,2 mg per liter fosfaat gehaald.
Functioneel specificeren
Verlaan benadrukt dat marktpartijen, zoals Besix-Hegeman, jarenlang zelf aan waterschappen hebben gevraagd functioneel te specificeren, zodat de markt zelf de keuze voor een bepaalde zuiveringstechnologie kon maken. “De praktijk is in deze situatie toch weerbarstiger.”
Sweco laat in een reactie weten dat ze licentiehouder is van de innovatieve technologie EssDe. “Sweco zou deze in opdracht van Besix-Hegeman installeren in de rwzi. Sweco is door Besix-Hegeman, na uitloop van Besix-Hegeman’s eigen renovatiewerkzaamheden, opgedragen de implementatie voortijdig te onderbreken en is sindsdien feitelijk niet meer betrokken in het project.”
Lees hier het actuele andere nieuws uit de watersector.
