Het Grensmaasproject combineert sedimentbeheer (ontgrinding en habitatcreatie) met hoogwaterbescherming en natuurontwikkeling en draagt zo bij aan het realiseren van de KRW- doelen (foto Jos Brils)

Ruim 60 experts uit Europese lidstaten en van belangengroepen zijn eind mei online gestart met de ontwikkeling van een technisch document voor sedimentbeheer in de context van de Kaderrichtlijn Water. “Doel van het document is onder meer om tot een gedeeld begrip te komen over de rol van sediment om de doelen van de KRW te halen”, zegt Jos Brils van Deltares.

Sedimentbeheer speelt een essentiële rol om de chemische en ecologische doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) te halen. Tegelijkertijd is het een buitengewoon complex onderwerp omdat sediment, net als water, de landsgrenzen overschrijdt en omdat sediment nauwelijks wordt genoemd in de tekst van de KRW.

“Wij praten dan ook al ruim twintig jaar in Europees verband hoe we sedimentbeheer kunnen koppelen aan Europees milieubeleid”, zegt Jos Brils van Deltares en sinds het begin actief in het Europese Sediment Netwerk SedNet. DG Milieu in Brussel had aanvankelijk andere prioriteiten, maar begint nu meer aandacht voor het onderwerp te krijgen, evenals de lidstaten. Dat heeft alles te maken met ontwikkelingen, zoals de Green Deal en het streven naar vrij stromende rivieren en een ‘non toxic environment’. “Deze doelen zijn echter niet te halen als de beleidsmakers het sedimentbeheer niet meenemen.”

Stap voorwaarts in sedimentbeheer

Sediment heeft positieve en negatieve elementen. Het is habitat en bij de overstroming van uiterwaarden door hoge waterstanden in rivieren blijven veel voedingsstoffen achter waarvan de ecologie ook weer profiteert. Tegelijkertijd kunnen te hoge concentraties verontreinigingen in het sediment juist een negatief effect hebben op de ecologie en de waterkolom boven het sediment. Hierdoor kunnen de doelen van de KRW in gevaar komen, benadrukt Brils.

Het technisch document is bedoeld om een stap voorwaarts te maken in sedimentbeheer in de context van de KRW. Experts in vier subgroepen werken parallel aan vier hoofdonderwerpen: dynamiek van sediment op stroomgebiedsschaal, sedimentkwaliteit, sedimentverontreiniging en geïntegreerde sedimentbeheerplannen. Per hoofdonderwerp beschrijven ze de kernboodschappen, voor verdere details verwijzen ze naar beschikbare publicaties en rapporten. Ook beschrijven ze praktijkvoorbeelden van sedimentbeheer die de lidstaten en belanghebbenden aandragen.

Sedimentbeheer in stroomgebiedbeheerplannen

Naast Brils vanuit SedNet neemt Dorien ten Hulscher (Ministerie IenW/RWS) namens Nederland deel in de kerngroep die het schrijven van het document aanstuurt. Samen coördineren zij de werkzaamheden voor het onderwerp sedimentverontreiniging. Het document moet in 2021 klaar zijn zodat de Europese waterdirecteuren het goed kunnen keuren. “Volgend jaar moeten de lidstaten de derde generatie stroomgebiedbeheerplannen in Brussel aanleveren. Hierin geven ze maatregelen aan waarmee ze de doelen van de KRW willen bereiken”, licht Brils toe.

Het technisch document zal volgens hem in ieder geval bruikbaar zijn voor het uitwerken van de vierde generatie stroomgebiedbeheerplannen die de lidstaten in 2027 moeten opleveren. Maar het blijft aan de lidstaten om het al dan niet te gebruiken. Er zijn verschillende Europese landen die sedimentbeheer al wel hebben geïntegreerd in de stroomgebiedbeheerplannen. Zo heeft Duitsland geïnspireerd door SedNet al in de tweede generatie plannen voor de rivier de Elbe sedimentbeheer geïntegreerd in de context van de KRW. “Een mooi voorbeeld dat hopelijk ook andere landen inspireert om sedimentbeheer de plek te geven die het verdient.”