De recordtemperaturen van 40 graden en meer hebben ervoor gezorgd dat het neerslagtekort afgelopen week verder is toegenomen. In haar nieuwe Droogtemonitor meldt de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) dat de regionale verschillen ook groter zijn geworden. De hoge zandgronden in het oosten en zuiden van Nederland zijn erg droog en de grondwaterstanden zijn verder gedaald.
Behalve dat er in de meeste delen van Nederland weinig neerslag viel, zorgden de extreem hoge temperaturen ook voor extra verdamping, waardoor het neerslagtekort vrijwel overal toenam. Met name landbouw en natuur hebben te lijden onder de droogte. Landelijk gezien ligt het neerslagtekort op 176 mm. Dat is meer dan het langjarig gemiddelde voor eind juli (circa 100 mm), maar aanzienlijk minder dan in de recordjaren 2018 en 1976 (circa 250 mm). De komende twee weken wordt volgens de LCW een lichte stijging van het neerslagtekort naar ongeveer 180 mm verwacht. In het oosten en zuiden van Nederland ligt het tekort rond 240 mm en dat blijft naar verwachting de komende twee weken op dat niveau.
Regionale verschillen nemen verder toe
Het neerslagtekort vertoont over het land grote verschillen. Met name in Twente en Oost-Gelderland is het neerslagtekort groot: 242 mm. Dat is weliswaar kleiner dan in 2018, maar vergelijkbaar met de situatie in 1976. De gevolgen van het neerslagtekort zijn vooral in Twente en de Achterhoek duidelijk merkbaar, meldt de LCW. De grondwaterstanden waren in het oosten en zuiden van Nederland al zeer laag voor de tijd van het jaar en nemen door de warmte van de afgelopen week op veel plaatsen verder af. Ook vallen er steeds meer beken droog. De forse buien die in het weekend over het zuiden van Nederland trokken, hebben in het uiterste zuiden van Limburg voor een heel klein beetje soelaas gezorgd, maar in de rest van de hoger gelegen delen van Nederland wordt de situatie alleen maar ernstiger. Deze gebieden zijn afhankelijk van neerslag en kunnen niet uit de grote rivieren en kanalen van water worden voorzien.
Natuur en landbouw onder druk
Het uitblijven van grote hoeveelheden neerslag heeft ervoor gezorgd dat de natuur en de landbouw op de hoge zandgronden sterk onder druk staan. De waterschappen op de hoge gronden handhaven daarom de al ingestelde onttrekkings- en beregeningsverboden om de natuur te beschermen. Waterschap Vechtstromen bereidt momenteel uitbreiding voor van de onttrekkingsverboden voor grondwater bij kwetsbare natuur.
Verzilting, blauwalg en vissterfte
De chloridegehalten in de grote wateren zijn volgens de LCW in het algemeen normaal voor de tijd van het jaar en binnen de norm. Wel zijn in het benedenrivierengebied chloridegehaltes heel licht opgelopen. Om de licht verhoogde waarden in het Volkerak-Zoommeer tegen te gaan, wordt het doorspoelen tijdelijk geïntensiveerd. Meer problemen worden er veroorzaakt door de stijgende temperatuur van het rivierwater, blijkt uit de Droogtemonitor. De watertemperatuur van de Rijn en de Maas is vorige week gestegen tot boven de 23°C en daarna niet of nauwelijks afgenomen. Er zijn diverse waarnemingen van blauwalg en op enkele locaties geldt een negatief zwemadvies. Er is door de hoge temperaturen bovendien een flinke toename van vissterfte gemeld.
Wisselvallig weer op komst
Er lijkt zich wat verlichting aan te dienen. De komende week wordt door het KNMI een licht wisselvallig weertype verwacht, met een verwachte neerslag van 10-15 mm. In de kustprovincies kan dit zelfs lokaal oplopen tot 20-50 mm en daarmee wordt het iets natter dan normaal. De komende week liggen de temperaturen tussen 20 en 25°C en dat zijn normale waarden voor de tijd van het jaar. Ook via Rijn en Maas is er op termijn meer water op komst. In het zuidelijke deel van de stroomgebieden valt deze week nog maar weinig neerslag, met uitzondering van de Alpen, maar volgende week lijkt het overal in de stroomgebieden natter te worden.
Rivierafvoer laag, maar voldoende
De aanvoer van de Rijn bij Lobith is momenteel ongeveer 1230 m3/s en stijgt deze week waarschijnlijk tot ongeveer 1700 m3/s op zaterdag. Na het weekend daalt de aanvoer naar verwachting weer tot 1300 -1400 m3/s. De aanvoer van de Maas is stabiel rond de 45-50 m3/s. Voor beide rivieren geldt volgens de LCW dat de afvoer laag is voor de tijd van het jaar, maar wel voldoende. Het gemiddeld waterpeil in het IJsselmeergebied wordt ten behoeve van de zoetwatervoorraad, indien nodig, verhoogd tot de bovengrens van het peilakkoord, dit is -0,10 m NAP. Momenteel is het waterpeil – net als vorige week – ongeveer -0,13 m NAP.
