Zeven natuurorganisaties in Gelderland dringen aan op herijking van het waterbeleid en -beheer in de provincie. De provinciale overheid en de drie Gelderse waterschappen moeten snel met maatregelen komen tegen de verdroging. Voor de lange termijn, maar ook voor de korte termijn, zoals het maximaal opzetten van het peil en een verbod op grondwateronttrekking en beregening rond kwetsbare natte natuurgebieden.
De zeven organisaties – Natuur en Milieu Gelderland, Geldersch Landschap & Kasteelen, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, IVN Gelderland, RAVON en de Vlinderstichting – wijzen op flinke droogteschade in de landbouw, problemen met de drinkwatervoorziening en verzakkingen van huizen. ‘Ongetwijfeld is er nog meer schade’, schrijven ze in een brief aan de provincie Gelderland en de waterschappen Rijn & IJssel, Rivierenland, en Vallei en Veluwe.
Onomkeerbare schade
Zeker de natuur heeft al veel langer last van verdroging, stellen ze. Door de extreme droogte, nu al drie jaar op rij, zien de natuurorganisaties onomkeerbare schade, in de grondwaterafhankelijke natuurgebieden maar ook in droge heides en bossen. Uit monitoring door RAVON en de Vlinderstichting blijkt dat de schade aan direct of indirect watergebonden fauna – libellen, vlinders, vissen – groot is. Kwetsbare populaties zijn tot 50 procent of meer afgenomen en ook algemene soorten worden getroffen. De organisaties wijzen erop dat uit Stowa-onderzoek blijkt dat juist in de meest waardevolle beken de waterkwaliteit achteruit is gegaan, als gevolg van de afname van met name stromingsgebonden aquatische macrofauna en beekvissen. Hiermee komen de KRW-doelen verder buiten beeld, waarschuwen ze.
Behoefte aan structurele maatregelen
Er is volgens de briefschrijvers een grote behoefte aan structurele maatregelen en meer waterbewustzijn. ‘De beste oplossing is het vergroten van de watervoorraad’, schrijven ze. ‘Er valt genoeg water, maar we moeten het beter vasthouden. Bij de ruimtelijke inrichting moet rekening gehouden worden met waterbeschikbaarheid; landgebruik en gewaskeuze dienen daar bij te passen. Alle waterverbruikende sectoren moeten inzetten op zuiniger gebruik en een slimmere verdeling van water. Laagwaardig gebruik van drinkwater moeten we ontmoedigen en diversificatie van drinkwaterbronnen is nodig.’
‘Provincie moet regie nemen’
In de brief refereren de natuurorganisaties aan de set aanbevelingen van de Beleidstafel Droogte, en signaleren ze dat fundamentele keuzes uitblijven voor de duurzame inrichting van het watersysteem en -beheer. Daarom roepen ze de provincie en de waterschappen op om voor de gehele regio, overkoepelend over de taken en bevoegdheden van de individuele waterbeheerders, tot herijking van het waterbeheer te komen. ‘De provincie zou daarbij naar onze mening de regie op zich moeten nemen’, schrijven de zeven organisaties. ‘We willen hier als organisaties, betrokken bij natuur- en landschapsbeheer, gezamenlijk nauw betrokken worden. We gaan ook graag het gesprek aan met andere sectoren (met name landbouw, drinkwaterwinning) en overheden (van Rijksoverheid tot gemeenten) voor wie toewerken naar een duurzaam watersysteem een belangrijke opgave is. Wij vinden deze aanpak daarom ook randvoorwaardelijk onderdeel van het uitvoeringsprogramma Gelderse Maatregelen Stikstof, waarin natuurherstelmaatregelen worden getroffen om te komen tot robuuste natuur.’
Suggesties voor maatregelen
In een toelichting bij de brief doen de natuurorganisaties suggesties voor maatregelen. Zoals het maximaal opzetten van het peil en een verbod op grondwateronttrekking en beregening in de zones rond kwetsbare natte natuurgebieden. Op dit moment worden deze maatregelen volgens de organisaties nog onvoldoende ingezet.
