De Verenigde Vergadering (VV) van waterschap Hollandse Delta heeft op 19 april vier nieuwe heemraden benoemd. Samen met dijkgraaf Jan Bonjer vormen zij een waarnemend college totdat een interim college is gevonden voor de resterende bestuursperiode. De bestuurscrisis zeurt echter nog door en leidt mogelijk tot een scheuring in de fractie van Waterschapspartij Hollandse Delta.
De ‘kunstgreep’ om eerst een waarnemend college te benoemen was nodig omdat een door alle fracties in de VV ondersteunde oplossing voor de bestuurscrisis nog ontbreekt. Toen half maart alle heemraden in het dagelijks bestuur van het waterschap aftraden, na een vernietigend rapport over de bestuurscultuur en bestuurskracht, gaf de VV oud-burgemeester Peter van der Velden opdracht om te verkennen hoe die crisis (voorlopig) kan worden opgelost. Vanaf dat moment vormde dijkgraaf Jan Bonjer in zijn eentje het dagelijks bestuur, maar die situatie mocht uiteraard niet te lang duren.
De druk was groot
Op 8 april bood Van der Velden zijn rapport, getiteld ‘Die op het water is moet varen’, aan. In het rapport beveelt hij aan een tijdelijk college van heemraden in te stellen voor de periode totdat er een interim college voor de resterende bestuursperiode kan worden benoemd. “De druk om snel tot resultaat te komen is gedurende het proces groot geweest”, stelt Van der Velden. “Uitgangspunt was om de periode dat Waterschap Hollandse Delta zonder dagelijks bestuur moest functioneren, zo kort mogelijk te houden.”
‘Open en constructief van aard’
Van der Velden sprak in het kader van zijn verkenning met alle fracties in de VV en geeft aan dat die gesprekken ‘open en constructief van aard’ waren. “Helaas moeten we constateren dat het niet mogelijk is gebleken een voorstel te doen dat op unanimiteit van de Verenigde Vergadering kan rekenen”, schrijft hij in zijn aanbevelingsbrief. Het waarnemend college is daarmee in feite ‘the next best thing’ in de huidige situatie. De plooien binnen het waterschapsbestuur zijn duidelijk nog niet gladgestreken.
Publiekelijk afstand nemen
De vier waarnemende heemraden die op 19 april in een extra vergadering van de VV zijn benoemd, zijn de heer Lies Struik van de fractie Ongebouwd (vanuit de geborgde zetels), de heer Hans Kalle van de Waterschapspartij Hollandse Delta (WPHD), de heer Anne Mollema van Water Natuurlijk en mevrouw Conny Verbaas van de VVD. Er waren geen tegenkandidaten. Wél werd door alle partijen geëist dat Hans Kalle als fractievoorzitter van de WPHD publiekelijk afstand zou nemen van de uitspraken van de voormalige heemraden Piet Kome en Petra van Nes (eveneens WPHD). Anders zou zijn benoeming tot waarnemend heemraad niet doorgaan. Kalle voldeed aan die eis. De verwachting is dat dit zal leiden tot een scheuring in de fractie van de WPHD, die met zeven zetels veruit de grootste partij in de VV is. De andere partijen hebben allemaal één of twee zetels. Piet Kome, partijleider en lijsttrekker bij de verkiezingen, heeft zeker ook steun binnen zijn fractie, maar werd in het rapport dat leidde tot het vertrek van de heemraden wel aangewezen als één van de veroorzakers van de problemen binnen het waterschap.
‘Dominant politiek leiderschap’
Bestuurs- en organisatieadviseur Hans Andersson schreef in dat rapport dat de problemen in het dagelijks bestuur onder meer werden veroorzaakt door ‘dominant politiek leiderschap van de leider van de Waterschapspartij Hollandse Delta, dat voor andere betrokkenen op momenten onvoorspelbaar is en/of ad hoc gedrag oplevert’. Verder noteerde Andersson onderlinge samenwerking met dubbele agenda’s – geen open bestuurlijke verhoudingen – waardoor meer en meer wantrouwen groeit, clashes ontstaan en aanstootgevende verwijten over persoonlijke integriteit opdoemen. Bovendien is er volgens het onderzoek sprake van een kwalitatief onevenwichtige bezetting van portefeuilles, non-interventiegedrag om incidenten en clashes te voorkomen, gebrekkige politieke antennes c.q. gebrekkig politiek gezag naar collega’s, VV en externen.
Gekissebis
Fokke van Zeijl, fractievoorzitter van de Algemene Waterschapspartij, zit sinds de verkiezingen van 2019 in de VV en ziet het gekrakeel regelmatig met verbazing aan. “Ik ben nieuw in de VV, maar je proeft bij de conflicten vanzelf de lange voorgeschiedenis. In feite is het een tweestrijd tussen de behoudende agrarische sector en progressieve, vernieuwingsgezinde bestuursleden. Er wordt gestreden om de kleinste details, terwijl ik vind dat de VV zich eigenlijk tot de hoofdlijnen zou moeten beperken. Al dat gekissebis is contraproductief.”
Amendementen
Tijdens de extra vergadering op 19 april werden er twee amendementen ingediend die Van Zeijl ook schaart onder het kopje ‘druk maken om details’: “Van der Velden heeft voorgesteld om bij de vorming van het interim college zowel intern als extern naar geschikte kandidaten te zoeken. Nu is er een amendement ingediend om uitsluitend extern te zoeken en een amendement om éérst intern te zoeken en daarna pas extern. En er was zelfs discussie over de vraag of je met één profiel moet gaan zoeken of met aparte profielen voor elke individuele heemraad. Bij elke discussie ontstaan er weer nieuwe kongsi’s en kampen. Daar moeten we echt van af!”
De verwachting is dat het proces om te komen tot het interim college zo’n acht tot twaalf weken gaat duren. Van der Velden zou het graag allemaal rond hebben voor de start van het zomerreces.
