De extra kosten voor gemeenten om naoorlogse rioolsystemen waarin asbesthoudende kit is verwerkt te vervangen of te renoveren, kunnen lager uitvallen dan in de huidige situatie. Dat blijkt uit een analyse van enkele tientallen onderzoeksrapporten van gemeenten door Stichting RIONED. Daaruit komt het beeld naar voren dat in 95 procent van de gevallen minder gevaarlijke soorten asbest zijn gebruikt in lage concentraties. Ook blijkt uit de eerste blootstellingsmetingen dat de asbestdeeltjes nauwelijks vrijkomen uit de rioleringskit.
Adviseur Rogier van Alphen van ingenieursbureau Sweco liet eerder in Binnenlands Bestuur weten dat het vervangen van naoorlogse rioolsystemen voor gemeenten fors duurder kan uitvallen dan oorspronkelijk begroot. Dat komt omdat in de kit die tot de jaren ’70 werd gebruikt vaak asbest is verwerkt. Veel gemeenten zijn zich daar volgens hem nog niet bewust van.
Blootstellingsonderzoek
Stichting RIONED startte in 2020 een onderzoek naar de aanwezigheid van asbest in voegenkit van rioolbuizen. Uit de eerste tientallen rapporten van gemeenten die Ton Beenen, programmamanager R&D bij RIONED, analyseerde blijkt dat van de vijf soorten asbest het in 95 procent van de gevallen om de minder gevaarlijke soorten gaat.
Blootstellingsonderzoek speelt een doorslaggevende rol om te bepalen in welke risicocategorie de werkzaamheden om asbest te verwijderen moeten worden uitgevoerd. Stichting RIONED coördineert het opzetten en samenbrengen van blootstellingsonderzoek bij verschillende gemeenten. Doel is om de resultaten van deze afzonderlijke blootstellingsonderzoeken samen te voegen als onderbouwing om alle werkzaamheden met asbesthoudende voegenkit binnen risicoklasse 1 uit te voeren.
Daartoe voegt RIONED de resultaten van alle verschillende blootstellingsonderzoeken samen in één overkoepelend dossier. “Dat gaan we zo snel mogelijk indienen bij het Validatie en Innovatie Punt (VIP) met het verzoek tot landelijke afschaling van risicoklasse 2 naar 1”, zegt Beenen.
Gevaar lijkt mee te vallen
Wanneer er onvoldoende blootstellingsmetingen zijn, vallen de werkzaamheden automatisch in risicoklasse 2. Het betekent dat een aannemer die de riolen vervangt of renoveert decontaminatie units moet plaatsen, medewerkers speciale persoonlijke beschermingsmiddelen moeten dragen en het asbestafval moet verzamelen en op een speciale manier afvoeren. Hierdoor kunnen de kosten flink hoger uitvallen. “Uit de – weliswaar beperkte – meetgegevens die wij nu hebben, lijkt het gevaar mee te vallen en zouden de meeste werkzaamheden volgens risicoklasse 1 worden uitgevoerd. De gegevens zijn nu echter nog niet gevalideerd”, zegt Beenen.
RIONED zoekt gemeenten
De Stichting RIONED zoekt gemeenten die in het aankomend voorjaar blootstellingsmetingen willen laten uitvoeren voor de 5 procent gevaarlijke asbestsoorten. Hierbij gaat het volgens Beenen om de meest risicovolle werkzaamheden, zoals het in de sleuf handmatig kapotslaan van aansluitleidingen met asbesthoudende kit. De weersomstandigheden spelen een belangrijke rol, want als het bijvoorbeeld regent of hard waait, is het onmogelijk om goed te meten.
Gemeenten die vermoeden dat ze riolen hebben waarin asbesthoudend voegenkit is verwerkt, moeten een inventarisatie laten uitvoeren door gecertificeerde bedrijven. “RIONED roept gemeenten op om de rapportages met ons te delen”, zegt Beenen. “Vervolgens kunnen wij voorstellen om samen een validatiemeting uit te voeren.” RIONED wil bovenal voorkomen dat gemeenten werkzaamheden aan rioolbuizen met asbestkit op de lange baan schuiven en daarom zo snel mogelijk het afschalingsonderzoek met voldoende metingen onderbouwen.
