De afgelopen maanden horen tot de natste sinds decennia. Op veel plaatsen ziet Wareco dan ook zeer hoge grondwaterstanden. Kans dus op vochtoverlast in woningen en natte groenstroken, maar zeker ook een kans om het als een praktijk-klimaatstresstest te zien met betrekking tot het grondwater.
PRAKTIJKCASE VOOR KLIMAATEFFECTEN GRONDWATER
De hevige neerslagperiodes van het afgelopen najaar zijn een goede praktijkcase voor de te verwachten klimaateffecten op de grondwaterstand. Doordat de grote hoeveelheid neerslag verspreid over veel dagen is gevallen, kon het regenwater goed in de bodem doordringen wat leidde tot bijzonder hoge grondwaterstanden. Dergelijke neerslagperiodes gaan door klimaatverandering vaker voorkomen.
In de data van onze eigen grondwaterstandmeetpunten (zo’n 4000 peilbuizen) in Nederland, ziet Wareco de natte maanden ook duidelijk terug. Nagenoeg overal steeg de grondwaterstand in september abrupt, met enkele decimeters. Wareco heeft zelfs stijgingen tot een meter gemeten in de kustprovincies.
Figuur: grondwaterstand kleibodem Groningen
KNELPUNTEN IN KAART BRENGEN
Door het bestuderen van de respons op deze buien kunnen we de knelpunten met betrekking tot grondwateroverlast in kaart brengen en helpen op te lossen. Daarnaast krijgt Wareco hiermee een goed beeld van de drainagesnelheden en dat levert weer nuttige inzichten op voor het behandelen van overlastmeldingen en het gemeentelijk grondwaterbeheer.
HET UITZONDERLIJK NATTE NAJAAR
Het KNMI meldt dat met name de herfst van 2017 uitzonderlijk nat was. In september viel, vooral in West-Nederland, bijna twee keer zoveel neerslag als normaal. In november viel elke dag neerslag, op één dag na.
Uit metingen sinds 1958 blijkt dat in veel kustgemeenten slechts eenmaal eerder zoveel neerslag is gevallen.
Figuur: peilbuis in binnenduin Noord-Holland (meerjarige data)
De reactie van de vele neerslag op het grondwater is uiteraard verschillend over Nederland. In zandgronden in de kustprovincies steeg de grondwaterstand meer geleidelijk. De hoge grondwaterstand hield hier wel langer aan; vaak is de grondwaterstand ook nu nog bijzonder hoog.
In de kleiige gebieden is de eerste respons op regen extremer; een sterkere stijging van de grondwaterstand. Maar hier zakt de grondwaterstand ook sneller tot een normaal niveau uit, na enkele dagen/weken.
