Gemotiveerd door de (dreigende) tekorten aan drinkwater waarvoor veel drinkwaterbedrijven de laatste tijd waarschuwen, pleit de Algemene Waterschapspartij (AWP) er opnieuw voor om de zuiveringsheffing en rioolbelasting voortaan niet meer apart te innen, maar mee te nemen in de prijs van het drinkwater. “Netto betaalt de gebruiker dan hetzelfde bedrag, maar psychologisch wordt drinkwater duurder.”
Het is niet voor het eerst dat dit pleidooi klinkt. In het verleden heeft ook Water Natuurlijk, de andere politieke waterschapspartij, een koppeling tussen zuiveringsheffing en drinkwatergebruik voorgesteld. En in november 2020 nam de Tweede Kamer nog een motie aan van het toenmalige 50Plus-Kamerlid Corrie van Brenk, waarin zij vraagt om “een evenredige zuiveringsheffing op basis van drinkwatergebruik”. Bij het indienen van die motie wees Van Brenk erop dat de zuiveringsheffing tot op dat moment uitging van één vervuilingseenheid voor een eenpersoonshuishouden en van drie vervuilingseenheden voor meerpersoonshuishoudens en dat bedrijven met een middelgroot drinkwatergebruik zelfs helemaal spekkoper waren, zij hoefden relatief weinig zuiveringsheffing te betalen. Dit strookt volgens Van Brenk niet met het principe ‘de vervuiler betaalt’.
Levering drinkwater onzeker
Sindsdien is het echter relatief stil aan het front, tot de AWP besloot het vuurtje weer op te stoken. “Volgens Deltares dreigt in de toekomst een tekort aan drinkwater in Limburg, Brabant, Zuid-Holland en Zeeland doordat er in de zomermaanden te weinig water door de Maas stroomt”, stelt de AWP. “En Vitens waarschuwt de provincie Overijssel dat de levering aan huishoudens in de toekomst niet zeker meer is. Grondwater is niet eindeloos, en zou gereserveerd moeten worden voor de drinkwaterbedrijven. Het oppompen van ‘gratis grondwater’ door bedrijven en boeren moet een prijskaartje krijgen!” Ook innovaties om zuiniger met drinkwater om te gaan, zullen volgens de partij pas echt van de grond komen als de prijs van drinkwater fors stijgt.
‘Waterspoor’
Eerder pleitte de AWP al voor het invoeren van een zogeheten ‘waterspoor’, waarbij burgers en bedrijven de zuiveringsheffing van het waterschap betalen op basis van hun eigen drinkwaterverbruik. “En dan ook geen korting voor grootverbruikers, zoals nu nog het geval is”, zegt Hans Middendorp, vicevoorzitter van de AWP. Hij legt de effecten van het waterspoor als volgt uit: “Je betaalt net zo veel zuiveringsbelasting en kosten van drinkwater als eerst, maar omdat de zuiveringsheffing nu in de drinkwaterprijs terechtkomt, lijkt het drinkwater veel duurder. Voor huishoudens met een gemiddeld drinkwaterverbruik verandert er in principe niets, maar waterverspillers passen nu misschien toch hun gedrag aan. Als het opzetten van een zwembadje van 30 kuub rond de 150 euro kost, doe je dat maar één keer per jaar!”
Rekenvoorbeeld
Middendorp neemt zijn eigen waterschap, Delfland, als voorbeeld: “Een huishouden van twee of meer personen betaalt hier nu een vaste heffing van circa 270 euro zuiveringsheffing. Een huishouden verbruikt 120-140 kuub per jaar. Stel voor dit rekenvoorbeeld het gemiddelde verbruik op 135 kuub. De toeslag op het drinkwaterverbruik is dan 270 / 135 = 2 euro per kuub, bovenop de normale drinkwaterprijs van circa 1 euro per kuub. Een huishouden dat per jaar 20 kuub meer verbruikt (dus 155 kuub), betaalt dus 20 x 2 = 40 euro extra zuiveringsheffing. En omgekeerd, een huishouden dat 20 kuub minder verbruikt (dus 115 kuub), betaalt 40 euro minder. Conclusie: grote waterverbruikers gaan meer betalen, kleine huishoudens minder. Maar iedereen heeft de kans om leidingwater te besparen door minder vaak de tuin sproeien, regenwater hergebruiken om het toilet mee door te spoelen, minder douchen, geen zwembadje. Enzovoorts.”
Waterschapswet en rioolheffing
“Het koppelen van de zuiveringsheffing aan het drinkwaterverbruik staat gewoon in de Waterschapswet (art. 122h lid 2, red)”, stelt Middendorp. Maar nog geen enkel waterschap heeft het aangedurfd. Terwijl het maatschappelijk belang om zuinig te zijn met kraanwater alleen maar toeneemt!” Het liefst zou de AWP meteen willen doorpakken en ook de rioolheffing van de gemeente voortaan afrekenen op basis van drinkwaterverbruik. “Maar dat heeft wat meer voeten in de aarde, en is voorlopig nog toekomstmuziek”, aldus Middendorp.
