Drie Noord-Nederlandse waterschappen – Noorderzijlvest, Hunze en Aa’s en Drents Overijsselse Delta (WDODelta) – hebben per 2021 voor de eindverwerking van hun zuiveringsslib een overeenkomst gesloten met Slibverwerking Noord Oost Nederland (SNON). Dit is een samenwerkingsverband van GMB BioEnergie Zutphen en Energy from Waste Delfzijl (EEW). Het contract geldt voor een periode van twintig jaar.
Het vierde Noord-Nederlandse waterschap, Wetterskip Fryslân, is geen partner. De Friezen hebben namelijk een lopend contract met Slibverwerking Noord-Brabant en er is dus voor hen geen noodzaak om een nieuwe overeenkomst af te sluiten. Bij Noorderzijlvest, Hunze en Aa’s en WDODelta liepen de verwerkingscontracten wél af. De nieuwe, langlopende overeenkomst met SNON gaat uit van de verwerking van jaarlijks 86.000 ton slibkoek, mét terugwinning van fosfaat.
Niet meer naar Duitsland
De verwerkingscapaciteit van zuiveringsslib staat in Nederland onder druk. In Duitsland is een wet ingevoerd die bepaalt dat zuiveringsslib verwerkt moet worden met terugwinning van fosfaat en eerder werd bij onze oosterburen al het uitrijden van zuiveringsslib over akkerland aan banden gelegd. Momenteel is er daarom in Duitsland een tekort aan verwerkingscapaciteit – er moeten nieuwe centrale installaties worden gebouwd – en daardoor is de export van Nederlands zuiveringsslib naar Duitsland vrijwel stilgevallen. Daar kwamen afgelopen jaar de problemen met de afvalovens van het Afval Energie Bedrijf (AEB) in Amsterdam nog eens bij.
Composteren tot biogranulaat
De afzetproblemen die mede door de Duitse wetgeving zijn ontstaan, hebben volgens directeur Gerrit-Jan van de Pol van GMB BioEnergie ook zeker een rol gespeeld bij het sluiten van de meerjarige overeenkomst met de drie waterschappen. Zijn bedrijf verwerkt nu al het zuiveringsslib van WDODelta en blijft dat onder de nieuwe overeenkomst dus ook de komende decennia nog doen. “Wij composteren het ontwaterde zuiveringsslib tot biogranulaat en laten het vervolgens in verschillende installaties in Duitsland en Nederland verbranden. Met name in Duitsland, maar ook in Nederland krijgen we steeds meer moeite met de afzet.”
Thermisch voordrogen en vervolgens mengen
Onder de nieuwe overeenkomst blijft voor WDO Delta en GMB in feite veel hetzelfde: WDODelta ontwatert het zuiveringsslib en de aldus ontstane slibkoek gaat naar GMB, dat er biogranulaat van maakt. Het ontwaterde zuiveringsslib van Noorderzijlvest en Hunze en Aa’s wordt straks getransporteerd naar Energy from Waste (EEW) in Delfzijl, dat de slibkoek thermisch voordroogt. Het voorgedroogde deel en het biogranulaat uit Zutphen worden vervolgens samengevoegd en in Delfzijl verbrand in een mono-slibverbrandingsinstallatie. “Dat mengen van de thermisch voorgedroogde slibkoek en het biogranulaat is nodig om de energie-inhoud op een dusdanig niveau te krijgen dat het zuiveringsslib in een mono-verbrandingsinstallatie kan worden verwerkt”, legt GMB-directeur Van de Pol uit.
‘Oude’ contractpartner werkt nog even door
De thermische installatie van EEW in Delfzijl moet overigens nog worden gebouwd. Tot deze in bedrijf kan worden genomen, zal Swiss Combi Technology, de huidige contractpartner die de slibkoek thermisch droogt met aardgas, dat werk nog op zich nemen. Het contract met Swiss Combi loopt in 2021 af. De verwachting is dat de nieuwe installatie van EEW binnen drie jaar operationeel moet kunnen zijn, dus er is een overbruggingsperiode nodig van tenminste twee jaar.
Energie en later ook fosfaat
Met de ‘dubbele’ verwerkingsmethode zal volgens Slibverwerking Noord Oost Nederland 3,5 miljoen m3 aardgas per jaar worden uitgespaard. In de verbrandingsketel zal uitsluitend zuiveringsslib worden verbrand en daarmee wordt energie geproduceerd, in de vorm van stoom. Vanaf 2026 zal hierbij ook fosfaat uit het zuiveringsslib worden teruggewonnen. “Daarvoor hebben we nog ontwikkelingstijd nodig”, zegt Van de Pol. “Maar we hebben ons er contractueel aan verbonden.”
