Agrariërs in droge gebieden doen er goed aan om hun goedkope gewassen te vervangen door alternatieven die per hectare meer opbrengen. Zo kunnen ze de uitputting van grondwaterreserves beperken, stelt een onderzoeksteam onder leiding van de Universiteit Utrecht in samenwerking met Wageningen Economic Research en het internationale onderzoeksinstituut IIASA.
Opgepompt grondwater is goed voor de helft van het water voor de irrigatie van gewassen en zorgt voor een vijfde van de wereldwijde voedselproductie. Het is in veel buitenlandse gebieden echter te goedkoop. Daarmee werkt het inefficiënt gebruik en grondwateruitputting in de hand, stellen de onderzoekers.
Hierbij gaat het om drogere gebieden van onder andere de Verenigde Staten, India, Pakistan, Iran en China, maar ook in Spanje, Italië en Mexico is het grondwatergebruik aanzienlijk. Omdat in deze droge gebieden het grondwater nauwelijks wordt aangevuld, leidt dit tot dalende grondwaterstanden en grondwateruitputting. Met droogvallende putten, bodemdaling en uitdroging van natuurgebieden als gevolg.
Niet-hernieuwbare bron
Niet-hernieuwbaar grondwater is vergelijkbaar met een delfstof zoals olie of goud. Maar hoeveel betaalt men dan voor die delfstof? De onderzoekers zochten dit uit door de ‘schaduwprijs’ van irrigatiewater te bepalen voor vijf geïrrigeerde gewassen in elf landen die het meeste niet-hernieuwbaar grondwater gebruiken. De schaduwprijs is de netto-opbrengst van de laatste kubieke meter water en tevens de maximale prijs die een boer zal willen betalen voor grondwater. De onderzoekers gebruikten hierbij een combinatie van hydrologische modellering, landbouwstatistieken en econometrische methoden.
Schaduwprijs
“De schaduwprijs is een goede maat voor de efficiëntie van watergebruik,” zegt Marc Bierkens, onderzoeksleider en hoogleraar hydrologie aan de Universiteit Utrecht. “Je kunt niet-hernieuwbaar grondwater maar één keer gebruiken. Een lage schaduwprijs betekent dus dat de baten van dit grondwater gering zijn. Een lage schaduwprijs is ook een indicatie dat verborgen kosten zoals schade door bodemdaling, het droogvallen van natuurgebieden en het onttrekken van water aan meer winstgevende activiteiten niet voor rekening van de boer komen. Dit betekent dus dat niet-hernieuwbaar grondwater inefficiënt wordt gebruikt.”
Goedkope gewassen vervangen
Er kan veel niet-hernieuwbaar grondwater worden bespaard en dat leidt tot welvaartsgroei, laten de onderzoekers zien. Dit kan door goedkope gewassen te vervangen voor gewassen die per hectare meer opbrengen. Dit geeft een handvat om niet-hernieuwbaar grondwater verstandiger te gebruiken en de uitputting van grondwaterreserves te beperken. “Deze studie is slechts een eerste stap”, zegt Bierkens. “We zijn nu aan het kijken hoe we mondiaal het niet-hernieuwbare grondwater over de tijd het meest efficiënt kunnen gebruiken. Hierbij willen we ook verborgen kosten gaan meenemen.”
