Sinds afgelopen weekend geldt in een groot deel van Brabant en Limburg een onttrekkingsverbod voor oppervlaktewater. Alleen Waterschap Aa en Maas heeft zo’n verbod nog niet uitgevaardigd, maar de verwachting is dat dit niet lang zal gaan duren. De onttrekkingsverboden gelden zolang het nodig is, om een verdere daling van het waterpeil tegen te gaan.
In vrijwel het hele beheergebied van Waterschap De Dommel is water oppompen uit beken en sloten per 19 juni verboden. “Op af en toe een plaatselijke stortbui na, valt er weinig regen en door de warmte en het groeiseizoen is de verdamping groot. Het Dommelgebied, vooral de hoger gelegen zandgronden, is droogtegevoelig en afhankelijk van regen. Water vasthouden blijft prioriteit. Elke druppel telt!”, aldus het waterschap.
Vrijwel overal, voor iedereen
Het verbod geldt niet voor het riviertje de Dommel zelf tussen Den Bosch en het Wilhelminakanaal en voor de beek de Zandleij, maar uit de zijwatergangen van Dommel en Zandleij mag geen water gehaald worden. Verder geldt dus voor het hele gebied een onttrekkingsverbod, inclusief alle zijsloten die erin uitkomen en wateren als visvijvers en vennen. Het verbod geldt voor iedereen die met een vaste of mobiele installatie water wil oppompen, bijvoorbeeld een zuigwagen, gierton of pomp in de sloot. Alleen het laten drinken van vee en het bestrijden van brand met oppervlaktewater is wel toegestaan. Waterschap De Dommel controleert in het veld.
Tekst loopt door onder de afbeelding
Steeds eerder en langer
Nooit eerder besloot het waterschap tot zo’n uitgebreid gebiedsdekkend verbod. En dat al vóór de zomer. Vorig jaar heeft De Dommel tot in december onttrekkingsverboden gehad. Dat was voor dit waterschap het langst durende verbod ooit op het gebruik van water uit beken en sloten.
Brabantse Delta
De westelijke buurman van De Dommel, Waterschap Brabantse Delta, vaardigde al op 11 juni een eerste onttrekkingsverbod uit voor de Groote Leij en de Hultense Lei, de Brandse vaart en zijbeken, de Kibbelvaart, Lokkervaart en Bosloop, de Wouwse gronden Oost, de Bleekloop en de Zoom. Op 17 juni werd dit verder uitgebreid met het gebied ten noorden van het Wilhelminakanaal (verbod beregenen grasland), het stroomgebied van de Oude Leij (totaalverbod) en de Bijloop, Oude Bijloop en Turfvaart Breda (eveneens een totaalverbod). Voor de overige gebieden in West-Brabant geldt (nog) geen onttrekkingsverbod.
Ondanks eerdere maatregelen
De zakkende grondwaterstanden, de droge zomers van de afgelopen jaren en de oplopende temperaturen zorgen er volgens Brabantse Delta voor dat het waterschap maatregelen moet nemen. De stuwen zijn de hele winter in het gebied hoger ingesteld en met agrariërs en terreinbeheerders zijn mogelijkheden besproken om water zoveel mogelijk vast te houden. Ondanks al deze maatregelen zijn deze onttrekkingsverboden nu nodig, stelt het waterschap. Het houdt de ontwikkelingen in de gaten en zodra het kan, wordt een onttrekkingsverbod ingetrokken.
Ook in Limburg
Waterschap Limburg heeft op 18 juni uur een verbod ingesteld op het gebruik van water uit beken en sloten voor het beheergebied in Midden- en Noord-Limburg (voormalige waterschap Peel en Maasvallei) en het stroomgebied van de Vlootbeek tussen Echt en Roermond. Het verbod geldt tot het moment dat de waterafvoer van de beken weer op niveau is en uiterlijk tot 1 oktober. Har Frenken, lid van het dagelijks bestuur van Waterschap Limburg: “De waterstanden in onze beken nemen als gevolg van het gebrek aan neerslag en de warme temperatuur van de afgelopen weken snel af. Met dit verbod willen we verdere daling van de waterpeilen in Limburgse beken voorkomen en onomkeerbare schade aan de natuur in beken tegengaan.”
Zowel voor particulieren als bedrijfsleven
Het verbod op onttrekken van water geldt voor particulieren en bedrijfsleven. Naast het beregenen vanuit oppervlaktewater door bedrijven, is ook het sproeien van tuinen vanuit beken en sloten verboden. Hetzelfde geldt voor het beregenen van sportvelden vanuit oppervlaktewater in het aangewezen gebied.
Na de winter bijna weer op peil
Volgens Frenken laten de droge jaren 2018, 2019 en 2020 zich nog steeds voelen: “De afgelopen winterperiode is er gelukkig veel neerslag gevallen. Mede doordat alle stuwen, ook de boerenstuwen, de hele winter op zomerstand hebben gestaan om zoveel mogelijk water vast te houden, zagen we eind mei dat de grondwaterstanden in delen van Limburg weer bijna op peil waren. Maar door de droge en warme periode de afgelopen weken, zien we dat waterafvoeren in de beken nu weer afnemen en de grondwaterpeilen zakken.”
Meer maatregelen
Het waterschap houdt ook de komende tijd het water vast in de beken door stuwen in de hoge stand te houden. Ook is er maximale waterinlaat vanuit de Maas, waardoor er meer water richting de kanalen en het beeksysteem in Midden en Noord-Limburg toegevoerd wordt. Daarnaast laat het waterschap met de in 2019 opgeleverde pompopstelplaatsen, extra water in op de natuurbeken waar onlangs een vijftal stuwen in de zomerstand zijn gezet. Zo vindt er extra wateraanvoer plaats, maar wordt er wel nog wel water vastgehouden, zonder dat de ecologie in de natuurbeek daar hinder van ondervindt. Bovendien heeft Waterschap Limburg extra zanddammen aangelegd en wordt er minder gemaaid, om ervoor te zorgen dat meer water vastgehouden wordt. Ook zijn er de afgelopen maanden tweehonderd extra bermstuwen aangebracht, in samenwerking met agrariërs, gemeenten en terreinbeherende instanties.
Kapitaalintensieve teelt uitgezonderd
Handhavers van Waterschap Limburg controleren op naleving van het onttrekkingsverbod. Deze controles vinden ook in vroege ochtend- en avonduren en in het weekend plaats. Voor het verbod gelden uitzonderingen op beken die voldoende afvoer hebben en wordt de kapitaalintensieve teelt uitgezonderd.
