In de zomer van 2018 werd in grote delen van de Maas blauwalg aangetroffen. Niet eerder was die bacterie in deze omvang te zien in een stromende rivier. Voor Rijkswaterstaat Zuid-Nederland reden om onderzoek te initiëren naar het fenomeen. Daaruit hoopt ze informatie te kunnen halen die bruikbaar is bij het waterbeheer en de waterverdeling.
Het onderzoek dat Rijkswaterstaat wil laten doen, zal zijn gebaseerd op drie pijlers. Allereerst moet het meer informatie opleveren over de voorspelbaarheid van blauwalg in de Maas: welke omstandigheden zorgen ervoor dat de bacterie actief wordt? Een tweede pijler van het onderzoek behelst de gevolgen voor de waterkwaliteit en de volksgezondheid: kan het bijvoorbeeld kwaad als gewassen worden beregend met Maaswater dat is ‘geïnfecteerd’ met blauwalg? En ten slotte wil Rijkswaterstaat laten onderzoeken welk mogelijke maatregelen er kunnen worden getroffen, zowel ter voorkoming als ter bestrijding van de blauwalg.
Ook andere overheden en instanties betrokken bij het onderzoek
“Omdat dit probleem ook over volksgezondheid en landbouw gaat, zal dit ook door andere overheden en instanties moeten worden opgepakt”, zegt Pascal Weerts, droogtecoördinator bij Rijkswaterstaat Zuid-Nederland. “We zitten nu in de beginfase van het onderzoek, waarin met betrokken partijen gekeken wordt welke informatie nodig is en hoe deze kan worden verzameld.”
Behoefte aan meer kennis en inzicht
De verschillende waterbeheerders – niet alleen Rijkswaterstaat, maar ook de waterschappen – hebben volgens Weerts gezamenlijk de behoefte aan meer kennis en inzicht over de vorming van blauwalg en “de effecten die bepaalde vormen van aanwezigheid van blauwalg en groenalg hebben op de omgeving”. De Nederlandse waterschappen doen al langer onderzoek naar blauwalg en de bestrijding ervan, maar dat onderzoek richt zich steeds op stilstaand water, zoals vijvers, vennen en plassen. Naar blauwalg in stromend water is in Nederland nog nauwelijks onderzoek gedaan.
Een aaneenschakeling van stuwpanden
De waterbeheerders gaan er vooralsnog vanuit dat het fenomeen vorige zomer werd veroorzaakt door een combinatie van factoren: de lage rivierafvoer, de hoge temperaturen en last but not least: de compartimentering van de Maas. Doordat de rivier een aaneenschakeling van stuwpanden is, is de stroming relatief laag. In de – veel sneller stromende – Rijn zal dergelijke blauwalggroei niet zo snel voorkomen, is de verwachting.
Blauwalg voortaan opnemen in het meetnet?
Wordt overwogen om blauwalgmetingen ook op te nemen in het standaard meetnet voor waterkwaliteit? Droogtecoördinator Pascal Weerts: “Er zijn een aantal methoden en meetsystemen bekend om de mate van blauwalg te meten. Deze worden voor een deel ook al ingezet door de waterbeheerders. De vraag of blauwalg ook meegenomen gaat worden in het meetnet, is één van de vragen die nog beantwoord moeten gaan worden in deze beginfase van het onderzoek.”
