De Rijn bij Lobith heeft zondag 26 augustus een historisch lage waterstand bereikt. Rijkswaterstaat heeft daar rond vijf uur een waterstand gemeten van 6,82 meter boven Normaal Amsterdams Peil (NAP). Dat is zeven centimeter lager dan de tot dan toe laagste waterstand die werd gemeten in 2011. Rijkswaterstaat verwacht dat het waterpeil de komende dagen stijgt omdat er dit weekend veel regen is gevallen in Duitsland, maar daarna zal de waterstand opnieuw dalen omdat er verder geen regen wordt verwacht.
De binnenvaart lijdt al weken schade door de lage waterstand in de grote rivieren. Ze kunnen soms wel 65 procent minder vracht vervoeren. In de Waalbocht bij Nijmegen lopen er zelfs schepen aan de bodem. Rijkswaterstaat geeft daarom sinds vorige week voor het eerst extra peilingen door voor verschillende trajecten op de Waal. Schippers kunnen dan eventueel een alternatieve route kiezen. Ook in de Waal tot aan Tiel en in de IJssel tot aan Deventer zijn de waterstanden nu lager dan ooit.
Bodemdaling
Volgens expert Alphons van Winden is de waterstand in de bovenstroomse delen zo laag omdat de rivier niet alleen met een lage afvoer te maken heeft, maar ook met bodemdaling van de rivier. ‘Bij dezelfde waterstand past daardoor steeds meer water in de rivier. Zo werd het huidige record bij Lobith bereikt bij een afvoer van 880 m3/s, terwijl het record van 2011 pas bij een afvoer van 835 m3/s werd bereikt. In de stroomafwaartse gedeelten van de rivieren is de bodem niet of minder gezakt dan in de stroomopwaartse gedeelten en daarom worden de records daar niet zo makkelijk verbroken als in Lobith’, stelt Van Winden op zijn website www.waterpeilen.nl.
Betonnen drempels
Volgens Van Winden treedt bodemdaling op als de bodem van de rivier uit zand bestaat. ‘Dat is vrijwel overal het geval, maar er zijn enkele trajecten waar de bodem van de rivier een jaar of twintig geleden met steen is bestort. Het gaat om de grote Waalbochten bij Erlecom, Nijmegen en Heesselt. Om het rivierwater in de bocht beter te stroomlijnen, is de diepe buitenbocht volgestort. Er gaat dan meer water door de binnenbocht, zodat de rivier voldoende breed blijft en schepen elkaar in beide richtingen kunnen passeren. Deze harde lagen liggen vast en nu de zandige bodem stroomop- en afwaarts wel uitslijt, steken ze steeds meer als een harde drempel boven de rivierbodem uit.’
