fatracker-rioned
Foto: illustratie FATracker, drijflaagmonitoring in gemaal, stichting RIONED.nl

Een methode om (vet)drijflaagvorming geautomatiseerd via de computer in beeld te brengen heeft de RIONEDinnovatieprijs gewonnen. Deze zogenoemde FATracker is ontwikkeld door de gemeente Rotterdam en Deltares om de beheerder op eenvoudige wijze real-time de vorming van drijflagen te laten volgen en aan te pakken. Deelnemers aan de RIONEDdag van 16 juni stemden voor deze innovatie uit een totaal van 15 inzendingen.

De vorming van (vet)drijflagen in rioolgemalen geeft veel problemen. De drijflaag is een belangrijke oorzaak voor pompstoringen en het periodiek verwijderen van deze drijflagen is kostbaar en onhygiënisch werk.

Om een beter beeld te krijgen van de vorming van drijflagen én het voorkomen van drijflaagvorming in rioolgemalen, is door het Ingenieursbureau van de gemeente Rotterdam (IBR) en Deltares een uniek monitoringsysteem ontwikkeld, FATracker genoemd. Hiermee kan de beheerder op eenvoudige wijze real-time de vorming van drijflagen volgen en helpen bij het opstellen van schoonmaakstrategieën.

FATracker

De FATracker bestaat uit een Raspberry pi 4 computer, voorzien van een eenvoudige camera met wifi-verbinding. Met een ‘state-of-the-art’ zelflerend algoritme (AI) wordt automatisch het oppervlak van de drijflaag herkent. Via de wifi-verbinding ontvangt de beheerder deze beelden op zijn computer, smartphone of ander apparaat.
Het systeem is toegepast in het Rotterdamse rioolgemaal Pretorialaan. Van augustus tot oktober 2021 is met de FATracker elke twee minuten automatisch een beeld gemaakt en bewerkt van het wateroppervlak in de zuigkelder. Het resultaat toont het effect van neerslag na een droge periode op de drijflaagvorming en het beeld na het aanpassen van de gemaalaansturing (in- en uitslagpeilen en pompregime) op de drijflaagvorming.

Ook data over hydraulisch proces

Naast de voordelen in het beheer, levert de FATracker ook belangrijke data over de hydraulische processen in de zuigkelder van het rioolgemaal. Zo wordt ook het waterpeil in de zuigkelder meegenomen. Vroegtijdige detectie van draaikolken en daarmee voorkoming van luchtaanzuiging en eventuele gasophoping in de persleidingen en capaciteitsreductie van het gemaal neemt het systeem ook mee. Daarnaast worden snelheidsvelden aan het wateroppervlak berekend.

Drijflaag beperken

De beheerder kan met deze data de effecten van een aangepaste gemaalaansturing op de drijflaagvorming real-time op een laptop en smartphone in grafieken zichtbaar maken. Hiermee kan dan interactief worden bepaald welke instellingen bijdragen om de drijflaagvorming te voorkomen dan wel te beperken.

Video

Zie de resultaten van de proeven in deze video.

Andere nominaties

De twee andere nominaties waren:

De Infill Turf Filterput voorkomt dat rubbergranulaat van kunstgrasvelden in ons milieu terecht komt. Het filter houdt ook zink, koper en loodafscheiding tegen (Joosten Kunststoffen).

Data Gestuurd Rioolbeheer (DGR) benut de capaciteit van gemengde stelsels optimaal, waardoor de vuilemissie naar oppervlaktewater afneemt en de capaciteit van rwzi’s beter wordt benut (Waterschap Hunze en Aa’s en WLN).