De Vietnamese Mekongdelta, waar zo’n 17 miljoen mensen wonen, ligt momenteel gemiddeld minder dan een meter boven zeeniveau. Onderzoekers van Universiteit Utrecht en Wageningen Universiteit voorspellen dat in 2050 grote delen van de delta onder zeeniveau liggen, vanwege bodemdaling, een tekort aan sediment en zeespiegelstijging. Ophogen met verzameld sediment is geen oplossing: ‘Er is te weinig sediment om te compenseren voor hoe snel de delta zinkt.’
De onderzoekers keken met computermodellen hoe de delta zich de komende dertig jaar gaat gedragen, en hielden daarmee rekening met voorspellingen voor bodemdaling, zeespiegelstijging en sedimenttekorten. “We zagen dat de delta waarschijnlijk heel snel daalt ten opzichte van het zeeniveau,” vertelt onderzoeker Frances Dunn (Universiteit Utrecht), één van de twee auteurs van het onderzoek. Het onderzoek verscheen deze week in Nature (Communications Earth and Environment).
Grondwater oppompen
“Dat de delta langzaam daalt, is een natuurlijk proces, maar in recente jaren is die bodemdaling drastisch versneld door mensen die op een niet-duurzame manier grondwater oppompen,” zegt Philip Minderhoud, assistent professor bij Wageningen Universiteit en tweede auteur van het onderzoek. “De combinatie van bodemdaling en zeespiegelstijging noemen we ‘relatieve zeespiegelstijging’, en dit is wat bewoners van de delta ervaren.” Dunn: “Voor de toekomst van de mensen die in de delta wonen en hun brood verdienen, is het zorgwekkend hoe snel de relatieve zeespiegelstijging toeneemt.”
Tekst loopt door onder de kaartjes
Lokale sedimentstrategie
Een strategie om bodemdaling te compenseren en de delta te verhogen, is om sediment te verzamelen op bepaalde plekken in de delta. “Zo hebben we bijvoorbeeld gekeken wat er gebeurt als je sedimentatie focust rond Can Tho, de informele hoofdstad van de delta,” illustreert Dunn. “Ook dan kan je maar één kant van de stad met sediment beschermen, omdat er aan de andere kant een rivier loopt. De rest van de Mekongdelta daalt dan alleen maar méér, omdat die delen geen sediment meer ontvangen.”
Combinatie van maatregelen
Lokaal sedimentatie stimuleren lijkt dus geen wondermiddel voor Vietnam. “Er is simpelweg te weinig sediment om te compenseren voor hoe snel de delta zinkt ten opzichte van de zeespiegelstijging,” vertelt Minderhoud. Een ‘slimme sedimentstrategie’ zou wellicht wél kunnen helpen, gecombineerd met maatregelen om door de mens versnelde bodemdaling tegen te gaan. Bij zo’n slimme strategie kan organisch materiaal afkomstig van, bijvoorbeeld, rijstteelt worden vastgehouden als sediment, als aanvulling op riviersediment. Zo kan Vietnam volgens de onderzoekers de toekomstige relatieve zeespiegelstijging aanzienlijk vertragen, waardoor de delta cruciale tijd wint om zich aan te passen.
