NWO heeft in november vier miljoen euro toegekend aan het zesjarige publiek-private onderzoeksprogramma SALTISolutions. Onder leiding van de TU Delft werken een groot aantal partijen aan maatregelen die de zoutindringing in delta’s kunnen beperken. Een virtueel model van de Rijn-Maasdelta moet het effect van de maatregelen in kaart brengen.
Zoutindringing is een van de meest urgente problemen van deze tijd, stelt onderzoeksleider Julie Pietrzak, professor Fysische Oceanografie aan de TU Delft in een filmpje op de site van de universiteit. “We moeten het nu aanpakken voor de toekomstige generaties.”
De beschikbaarheid van zoet water in delta’s staat immers wereldwijd onder druk, bijvoorbeeld door het uitdiepen van waterwegen. Ook door de klimaatverandering komt zout zeewater steeds verder de rivieren op. Zo was in 2018 het hele IJsselmeer sterk verzilt omdat via de IJssel nog maar heel weinig zoet water werd aangevoerd. Voor het onderzoek is in totaal 6,5 miljoen euro beschikbaar. NWO draagt vier miljoen bij, de rest komt van private partijen en de overheid.
Virtueel model
Binnen SALTISolutions gaan onderzoekers samen met betrokkenen als Rijkswaterstaat, waterschappen, havenbedrijven, en baggeraars een virtueel model (digital twin) maken van de Rijn-Maasdelta. Hierin wordt kennis geïntegreerd over processen op verschillende ruimte- en tijdschalen: van turbulente stromingen op het kleinste schaalniveau tot de gevolgen van klimaatverandering op de lange termijn. Een beter begrip van de verziltingsdynamiek en de mogelijke maatregelen die zoutindringing kunnen beperken, moeten leiden tot een gerichtere en meer natuurlijke benadering van het beheer van zoet en zout water in de Nederlandse delta.
Ook internationaal heeft deze kennis volgens de initiatiefnemers de potentie om zoutindringing in delta’s beter in te schatten en te beheren. De opgebouwde kennis zal ook wereldwijd getest worden, waaronder in de Mississippi Delta.Pietrzak spreekt van een uniek initiatief. “Meerdere stakeholders leveren ons data aan waarmee wij verbeteringen kunnen aanbrengen in onze modellen en onze voorspellingen. Hiermee kunnen we met onze partners oplossingen vinden voor de problematiek.”
Slimme maatregelen
Wouter Kranenburg, expert zoutindringing bij Deltares: “In de Virtual Delta testen we de interactie van wetenschappelijke kennis, innovatieve oplossingen en lokale belangen. We voorspellen hoe, waar, wanneer en hoe lang verzilting optreedt en hoe maatregelen zoals het implementeren van nature-based solutions de zoetwatervoorziening beïnvloeden”.
De basis van de Virtual Delta zal worden gevormd door informatiesystemen en numerieke modellen van Deltares. Nieuwe kennis over processen en maatregelen zullen worden ingebouwd om te komen tot een realistische ‘digital twin’. Met het Virtual Delta kunnen Rijkswaterstaat, waterschappen, havenbedrijven, drinkwaterbedrijven en natuurorganisaties straks aan de slag om slimme maatregelen te ontwikkelen en beter onderbouwde beleidskeuzes te maken, is de verwachting.
