Op de achtste editie van de Waterinfodag bleek dat de beurs waterbeheerders steeds meer heeft te bieden. De ict-wereld ontwikkelt zich razendsnel en abstracte begrippen als ‘Internet der dingen’ en ‘big data’ zijn inmiddels vertaald in handige software en apps voor waterbeheer. Ruim zestig bedrijven toonden op 29 maart in Den Bosch hun nieuwste producten.
De snelle ontwikkelingen hebben ook een keerzijde: cybercrime. Rik Duijn van DearBytes adviseerde daarom alle ict-beheerders in de watersector zoveel mogelijk segregatie in hun netwerk aan te brengen. Door het netwerk op te knippen, krijgen de criminelen bepaalde delen helemaal niet te zien en gaan ze daar dan ook niet naar op zoek, luidt zijn stelling.
Hebben hydrologische modellen hun langste tijd gehad?
Op de beurs waren de nieuwste hydraulische en hydrologische modellen te zien die – rekening houdend met de toenemende extreme weersituaties – nog gedetailleerder de watersystemen kunnen laten zien op de computer van de waterbeheerders, of in de controlekamers bij waterschappen en Rijkswaterstaat. Maar die modellen hebben wat René Stukker van HAL24K betreft hun langste tijd gehad. In het waterbeheer wordt heel veel met modellen gewerkt om de werkelijkheid te kunnen bevatten en worden data verzameld om de modellen te voeden. “Wij slaan bij een project rond het Amsterdam-Rijnkanaal die modellen over”, zei Stukker in Den Bosch. “Wij zijn daar betrokken bij een pilot met Rijkswaterstaat en de omliggende waterschappen, waarbij we alle hydrologische data van de afgelopen twee jaar hebben verzameld. Daarmee zien we de correlaties die te maken hebben met het peilbeheer. Aan de hand van algoritmes kunnen we de data, zonder tussenkomst van modellen, rechtstreeks omzetten in de besturing van de gemalen.” Volgens Stukker toont dit hoe groot de mogelijkheden zijn geworden met ‘big data’. “De rekencapaciteit van computers is tegenwoordig zo groot dat ze al die data kunnen verwerken tot een optimale besturing van alle gemalen in het gebied.”
Bij Deltares and Hydrologic – die nog veel met hydrologische modellen werken – zien ze deze ontwikkeling als veelbelovend. Maar de behoefte aan modellen zal altijd blijven bestaan, luidt hun opvatting. Immers, modellen geven ook inzicht in het functioneren van watersystemen.
Puntenwolk inzetten bij schouw van een watergang
Tijdens een van de vele sessies belichtte ingenieursbureau MUG de vele mogelijkheden om intelligent gebruik te maken van de data die al voor handen zijn. Als voorbeeld werd gegeven de mogelijkheid om bestaande trillingnetwerken te gebruiken bij het slaan van damwanden. Door de data van die netwerken te gebruiken, is het mogelijk om bij een bouwproject een damwand minder hard de grond in te slaan.
Heel interessant was de optie van MUG om een puntenwolk in te zetten bij een schouw van een watergang. Een puntenwolk maakt gebruik van verschillende geografische meetsystemen, waarbij alle pixels zijn voorzien van een coördinaat. Al die pixels kunnen in één extreem gedetailleerde foto worden gecombineerd, waarmee ook berekeningen gemaakt kunnen worden. Volgens MUG is het al mogelijk om met een boot door een watergang te varen en de puntenwolk te voeden met metingen van een bovenwater geosysteem. Tegelijk kan een single-beamsysteem onder de boot de bodem van de watergang in kaart brengen. De hele watergang kan zo in de computer op kantoor nog eens gedetailleerd worden langsgegaan.
Wie doet wat bij hoogwater?
Twee jaar heeft ict-specialist Hydrologic samen met softwareleverancier Axxerion, waterschap Rivierenland en waterschap Aa en Maas, gewerkt aan een geautomatiseerd calamiteitendraaiboek voor hoogwater. Het systeem, Vizier, is vorig jaar november in gebruik genomen en kon begin januari al zijn waarde laten zien bij het hoogwater op de Waal. Op een van de sessies van de Waterinfodag vertelde Olaf Lem van Rivierenland over deze eerste ervaringen met Vizier. Volgens hem draagt het systeem vooral bij aan het onder controle houden van crisissituaties. Het peil op de Waal was in januari nog niet zo extreem hoog, maar Vizier gaf al wel de mogelijkheid om de vele meldingen van de dijkwachten terug te brengen tot die gevallen waar actief op gereageerd moest worden. Zo kwam er via de app van de dijkwachten een foto binnen van een sleuf die heel bewust dwars door een zomerdijk was gegraven. Het waterschap kon hier alert op reageren en voorkomen dat de sleuf groter zou worden. Tot op de dag van vandaag is overigens nog steeds niet bekend wie de sleuf heeft gegraven en blijft het dus ook nog steeds gissen naar het waarom.
Goede beveiliging blijft cruciaal
Hoe mooi de nieuwe toepassingen in het waterbeheer ook zijn, toch blijft de waarschuwing aan de ict-beheerders bij waterschappen en Rijkswaterstaat om hun netwerken goed te blijven beveiligen tegen hackers. Rik van Duijn van DearBytes, zelf een (ethisch) hacker, gaf het advies om het cybercriminelen zo moeilijk mogelijk te maken. Door het netwerk op te knippen, krijgen de criminelen bepaalde delen helemaal niet in beeld en gaan ze daar ook niet op zoek naar zwakke plekken. Hackers hebben het voordeel dat ze honderd keer iets kunnen proberen, ze hoeven maar één keer succes te hebben. Netwerkbeheerders, de verdedigers, hebben de zware taak niet één keer een fout te maken. Een goed basissysteem geeft daarom volgens Van Duijn beheerders de mogelijkheid om één keer een fout te mogen maken. Zo’n basissysteem gaat dan nog niet meteen helemaal plat, of opent alle sluizen in een keer. Netwerksegmentatie is volgens hem een belangrijk element van zo’n basissysteem.
