Waterschap Amstel, Gooi en Vecht start na de zomer op rwzi Horstermeer een proef met een combinatie van ozon en actief kool om micro’s uit afvalwater te verwijderen. Het algemeen bestuur heeft onlangs de financiering van bijna twee miljoen euro goedgekeurd. Hierbij werkt het waterschap nauw samen met andere onderzoeken waaronder de puurwaterfabriek NieuWater op rwzi Emmen.
De proef borduurt voort op eerdere onderzoeken en projecten van het waterschap. Zo nam het waterschap in juli 2012 het 1-STEP filter op rwzi Horstermeer in gebruik. Het filter is gevuld met granulair actieve kool. In eerste instantie verwijdert het filter nutriënten en zwevende stof om de lage effluent eisen voor fosfaat en stikstof te halen. De rwzi loost immers op de Vecht. De rivier, een Kaderrichtlijnwater lichaam, stroomt uit op de Veluwe randmeren en zorgde daar voor eutrofiëring. Het filter bleek perfect te werken.
Actief kool verzadigd
Het waterschap had volgens een woordvoerder toen al wel voorzien dat het in de toekomst ook micro’s uit het afvalwater moest verwijderen. Daarom onderzocht het waterschap een jaar lang in de full-scale actief kool filter ook de verwijdering van micro’s. Uit het onderzoek bleek dat het kool na vier tot zes maanden verzadigd was en geen micro’s meer verwijderde.
Door een ozon dosering voor het actief kool filter te plaatsen, kan het waterschap de standtijd van het actief kool verlengen. Ozon breekt micro’s af of zet het om in stoffen die makkelijker biologisch afbreekbaar zijn. Met een ozondosering is het eventueel ook mogelijk om te desinfecteren.
Het 1-STEP filter breekt deze kleinere delen weer biologisch af. Hierdoor hoeft het actief kool veel minder stoffen te adsorberen, waardoor het langer meegaat.
De ervaringen van de puurwaterfabriek in Emmen zijn volgens het waterschap anders. Daar bleek in maart 2020 dat de biologische actieve koolfiltratie met zuurstofdosering (BODAC) zelfs na tien jaar nog micro’s verwijdert. Hoe dat precies komt is nog onduidelijk. Daarom zijn twee promovendi van Wetsus gestart met een vierjarig onderzoek om het raadsel achter de verwijdering in kaart te brengen. Het actief kool filter in Emmen is een ander filter. In Emmen gaat om een aeroob actiefkool filter, terwijl het 1-STEP filter een anoxisch filter is. De onderzoeken kunnen elkaar volgens het waterschap goed aanvullen.
Actief kool niet geregenereerd
Waterschap Amstel, Gooi en Vecht heeft het actief kool nog nooit geregenereerd omdat er nog geen effluenteisen voor micro’s zijn. “Bovendien is het erg kostbaar en niet duurzaam om op een full scale installatie iedere zes maanden actief kool te regenereren”, stelt de woordvoerder. Het waterschap onderzocht wel hoe ze het 1-STEP filter verder konden optimaliseren. Hierbij keek het waterschap met name naar de manier om de standtijd van het actief kool te verlengen. “In 2017 startten we met het onderzoek O3-STEP en voerden we met verschillende partijen een literatuurstudie en een labschaalonderzoek aan de TU Delft uit. Hierin onderzochten we in hoeverre de combinatie van ozon en het 1-STEP filter micro’s afbreekt. Het bleek dat door ozon de standtijd van het actief kool met een factor 2-5 toenam.
Nijhuis Industries bouwt installatie
Nijhuis Industries bouwt na de zomer een installatie op rwzi Horstermeer om de bevindingen uit de literatuurstudie en het labschaalonderzoek in de praktijk te testen. Volgend jaar moet dan blijken of de methode zo goed werkt om op rwzi Horstermeer op te schalen. Het streven is om eind 2022 een draaiende full-scale installatie voor de verwijdering van micro’s op rwzi Horstermeer te hebben. Op basis van de ervaringen is het waterschap van plan ook andere rwzi’s uit te rusten met zo’n extra zuiveringstap.
Het onderzoek wordt uitgevoerd in een samenwerking tussen Waterschap Amstel, Gooi en Vecht/Waternet, Witteveen+Bos, Nijhuis Industries, Cabot en TU Delft en maakt deel uit van het ‘Innovatieprogramma Microverontreinigingen uit afvalwater’ van STOWA (kenniscentrum van de regionale waterbeheerders) en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W).
