Twee waterschappen zetten nu gezuiverd rwzi-effluent in om de gevolgen van de droogte te bestrijden. Zo laat waterschap Aa en Maas gezuiverd rioolwater naar de Wambergse Beek lopen. Waterschap Scheldestromen brengt het gezuiverde rioolwater in het achterliggende gebied. Bij het waterschap Rijn en IJssel is in droge tijden het effluent het enige toevoerende water in de hoger gelegen beken. De kwaliteit van het effluent is echter onvoldoende om dit elders in te zetten. Onderzoek moet uitwijzen of het in de toekomst wel mogelijk is om het te gebruiken.
Waterschap Aa en Maas laat vanaf 25 juli tijdelijk gezuiverd rioolwater van de rwzi Heeswijk-Dinther via de Hazelbergse Loop en de Leijgraaf naar de Wambergse Beek lopen. Normaal komt het gezuiverde rioolwater in de Aa terecht. Met het extra water zorgt het waterschap ervoor dat de Wambergse Beek en andere omliggende sloten en beken langer genoeg water hebben. Het op peil houden van de Wambergse beek en omgeving is gunstig voor de grondwaterstanden in de omgeving. Hiervan profiteren landbouw en natuur, stelt het waterschap.
Niet langer dan noodzakelijk
Het waterschap treft deze maatregel niet langer dan noodzakelijk. Zodra de omgeving van Berlicum geen extra water meer nodig heeft, stopt Aa en Maas hiermee. Het gezuiverde rioolwater gaat vervolgens weer via een kort stukje van de Beekgraaf in de Aa. Omdat de Aa een veel grotere watergang is dan de Hazelbergse loop met veel meer water, heeft dit volgens het waterschap veel minder impact op de waterkwaliteit.
Inklinking veenlagen beperken
Waterschap Scheldestromen gaat het gezuiverde rioolwater van de rioolwaterzuiveringen Walcheren (Ritthem) en Willem Annapolder (Kapelle) tijdelijk in het achterliggende gebied brengen. Een noodmaatregel om inklinking van veenlagen in de bodem te beperken en blijvende schade door bodemdaling te voorkomen. Door het op peil houden van het watersysteem probeert het waterschap verdere uitdroging van de ondergrond zoveel mogelijk te voorkomen. Normaal wordt het gezuiverde rioolwater van deze twee zuiveringen afgevoerd naar het buitenwater. Het gezuiverde rioolwater van de zuivering Willem Annapolder wordt per direct in het watersysteem gebracht. Bij het uitblijven van neerslag volgt de zuivering Walcheren op 8 augustus. De waterpeilen in dat gebied staan nog hoger waardoor de maatregel daar iets langer op zich kan laten wachten.
Wetgeving loopt achter
Waterschap Scheldestromen stelt net als Aa en Maas dat het gezuiverde rioolwater aan alle wettelijke lozingseisen voldoet. Maar niet aan iedere stof zijn eisen gesteld. Dit komt omdat de chemische industrie steeds nieuwe stoffen ontwikkelt. De wetgeving loopt achter op wat in de praktijk al wordt toegepast en gebruikt. Bovendien zijn sommige stoffen, zoals PFAS, lastig te verwijderen op de zuivering. Nederland werkt daarom mee aan een Europees verbod op PFAS, wat volgens het waterschap effectiever is dan strengere lozingseisen opstellen. “Omdat er kans is dat er ongewenste stoffen aanwezig zijn in het gezuiverde rioolwater, of dat concentraties hoger zijn dan gewenst, zijn we voorzichtig met het gebruik van gezuiverd rioolwater. Om risico’s te beperken brengen we het gezuiverde rioolwater in grote oppervlaktewateren zodat het verdunt”, aldus de woordvoerster van waterschap Scheldestromen.
Gedoseerd en gecontroleerd
Om problemen te voorkomen, brengt waterschap Scheldestromen het gezuiverde rioolwater gedoseerd en gecontroleerd in de sloten. Door enerzijds stuwen hoger op te zetten en anderzijds stuwen lager te zetten, wordt het wegzakken van peilen tegengegaan. Het water wordt dus niet in waterysteem gepompt maar verplaatst zich langzaam in het gebied van hoog naar laag.
De hoeveelheid gezuiverd rioolwater scheelt per zuivering. Hierbij gaat het waterschap uit van ‘droog weer aanvoer’, dat wil zeggen; huishoudelijk afvalwater zonder neerslag. Bij de genoemde zuiveringen gaat het dan om één tankauto water (of zelfs iets meer) per 2 minuten. Om exact te zijn rioolwaterzuivering Willem Annapolder 13,65m3 /min en rioolwaterzuivering Walcheren 17,56m3/min.
Nulmeting en monitoringsplannen
Om de waterkwaliteit in het slotenstelsel in de gaten te kunnen houden, heeft waterschap Scheldestromen in de genoemde gebieden vooraf een nulmeting gedaan. Ook zijn er monitoringsplannen opgesteld om de invloed van het gezuiverde rioolwater op het watersysteem te kunnen volgen. Zo neemt het waterschap op diverse punten in het watersysteem wekelijks watermonsters. Die worden gecontroleerd op verschillende stoffen, zoals fosfaat, stikstof, ammonium, metalen en PFAS. Ook zet het waterschap een tracer in om te kijken tot hoever het gezuiverde rioolwater in het watersysteem komt.
Kwaliteit effluent onvoldoende
Waterschap Rijn en IJssel kijkt naar de mogelijkheden om effluent in te kunnen zetten tegen de droogte. De beken in de Achterhoek en zeker op het Achterhoeks plateau staan nu deels droog. Hier is het effluent van bijvoorbeeld de rwzi’s Ruurlo, Lichtenvoorde en Winterswijk vaak het enige water dat door de beken loopt.
De waterkwaliteit van het effluent is volgens het waterschap echter onvoldoende voor de ecologie in waardevolle wateren zoals de Baakse Beek. De grotere rwzi’s, zoals Etten, Duiven en Zutphen, lozen op grotere wateren, zoals de IJssel en Oude IJssel. Hierdoor verdunt het gezuiverde effluent. Het waterschap is nu aan het verkennen hoe het extra gezuiverd rwzi-effluent kan inzetten. Bijvoorbeeld om het te gebruiken voor de stadswateren in Zutphen of in de bodem te infiltreren.
